Column: Schagen staat steeds meer buitenspel

Het gaat sluipenderwijs het buitenspel zetten van de gemeenteraad. Ik zie het bij de Regionale Energie Strategie, die een speeltje lijkt te worden van wethouders, gedeputeerden en het ministerie Economische Zaken en Klimaat en bij de specialistische jeugdzorg, die wordt opgehangen aan een gemeenschappelijke regeling, waarvan er meerdere zijn voor andere zaken en onder kritiek staan, omdat ze opereren als een soort verlengd lokaal bestuur van in onze regio 18 lokale wethouders, waarbij de gemeenteraden het nakijken hebben.

Prof. Mr. Dr. Douwe Jan Elzinga, hoogleraar Staatsrecht, stelt dat een ingrijpende gemeentelijke energie-transitie van deze omvang in alle fases behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de gemeenteraad en niet van het college. Opmerkelijk is echter, zegt hij, dat niet de gemeenteraden, maar de colleges zijn aangewezen om over die inbreng te besluiten.

Maar wie heeft dat eigenlijk beslist? Het staat in het Klimaatakkoord. Maar een akkoord is toch geen aanvaardbaar middel om de gemeenteraad een bevoegdheid af te pakken? Nee, daar heeft hij volkomen gelijk in. Maar toch gebeurt het.

Ook in Schagen staat de raad niet vooraan in de rij, terwijl de planning en ambitie (4,2 KWh) leidend zijn. Het wordt dan vaak een uitruil tussen zon en wind. Een windmolen levert net zoveel energie als 30.000 zonnepanelen. Dan wint de wind.  

Het argument om de colleges bevoegd te verklaren en niet de raden was vooral omdat de tijd te kort was. Het moet niet gekker worden. De democratie wordt om deze reden terzijde geschoven. Door de coronacrisis is het proces uitgesteld tot  1 oktober. De tijdsdruk is minder geworden en dus zijn er voldoende redenen om de gemeenteraad helemaal bij de besluitvorming te betrekken. Pakt de gemeenteraad deze kans?

Nu dreigt de gemeenteraad ook om een ander onderwerp buitenspel worden gezet: de jeugdzorg. Er is veel te doen om de jeugdzorg. Geldtekorten bij de gemeente en een jeugdwet die faalt: in plaats van minder jeugdzorg, krijgen meer kinderen specialistische jeugdzorg.

Waarschijnlijke reden: het beoogde nieuwe werken is niet van de grond gekomen. Veel ondersteuning kan pas gegeven worden als kinderen een DSM-diagnose (dus een medische aandoening) hebben. Het stapelen van diagnoses is het echte probleem. Pak dat etiketteren aan, maar dat gebeurt onvoldoende.

Hoe gaan de gemeenten dit oplossen? Door weer een bestuurlijke constructie te bedenken ver van de gemeenten zelf. Een wangedrocht dat maar liefst vijf regio’s in Noord-Holland moet aansturen. 

Waarom is de jeugdzorg toentertijd overgeheveld naar de gemeenten? Omdat  ‘gemeenten als bestuur dicht bij de jeugdigen staan.’ En nu wordt deze vorm van jeugdzorg weer weggehaald bij de gemeenten. De achttien wethouders blijven het natuurlijk volgen als een soort verlengd lokaal bestuur, maar de gemeenteraden staan achteraan in de rij. 

Promovenda Sharon Stellaard stelt ‘dat de deskundigheid en expertise over de problemen waar kinderen mee zitten, bij de professional ligt. Maar professionals hebben maar beperkte beslissingsbevoegdheid. Die ligt vooral bij de gemeenten. Door die versplintering van machtsbronnen kan niemand een doorbraak forceren.’ De nieuw bedachte bovenregionale machtsconstructie: daar helpt geen  moedertje lief aan!

Eugeen Hoekstra