Column: Kan Schagen onder de stikstofuitspraak uitkomen?

Vooral woningbouwplannen in de buurt van natuurgebieden gaan het afleggen tegen de uitspraak van de Raad van State. Schagen wil woningen bouwen in Callantsoog en bij Groote Keeten (Boskerpark). Beide locaties liggen vlakbij door het Rijk aangewezen Natura 2000-gebieden ‘Zwanenwater en Pettemer Duinen’ en ‘Duinen Den Helder – Callantsoog.’

De Raad van State heeft het PAS (Programma Aanpak Stikstof) buiten werking gesteld. Niet zonder reden omdat dit rekensysteem een vorm van creatief boekhouden is gebleken.

Natuurorganisaties wezen hier al jaren op maar kregen geen gehoor totdat de Europese Rechter met de uitspraak kwam dat Nederland moet ophouden met activiteiten die leiden tot de uitstoot van stikstof.

Nederland komt om in de stikstof. Dit leidt tot natuurschade op grote schaal. Dat vervolgens de Raad van State kwam met de bewuste uitspraak was dan ook geen verrassing, hoewel gemeenten deden alsof ze dit wel zo ervoeren.  

Nu het PAS niet meer bestaat moet een gemeente als Schagen op een andere manier aantonen dat haar bouwplannen op voorhand geen significante schadelijke effecten heeft op de Natura-gebieden.

Een waarschuwing is op zijn plaats: ook bouwplannen op grote afstand van Natura 2000-gebieden vallen onder het nieuwe regime. De bouw van één of twee woningen zou een ecologisch onderzoek kunnen doorstaan, maar zijn het er meer dan wordt het een moeilijke zaak. Schagen wil jaarlijks 300 nieuwbouwwoningen op diverse locaties in de gemeente realiseren.

Maar misschien niet onmogelijk. De conclusie kan zijn dat woningbouwplannen in afgeslankte vorm toch door kunnen gaan. Het hangt daarbij vooral aan de locatie: hoe dichterbij een natuurgebied hoe kleiner de kans dat er gebouwd mag worden.

Schagen zou ook kunnen proberen de ADC-toets te doorlopen omdat het gaat om een belangrijke woningbouwopgave die de gemeente op zich heeft genomen om de woningnood te lenigen. De toets kent drie criteria:  

A: alternatieve  oplossingen ontbreken die leiden tot een geringere uitstoot van stikstof; B: een dwingende reden van groot openbaar belang ( woningnood); C: een gedegen en juridisch geborgd plan voor compensatie van de stikstof-uitstoot.

Wethouder Jelle Beemsterboer heeft steeds verkondigd dat er inderdaad sprake is van woningnood in onze regio.  Woningnood aanmerken als dwingende reden is niettemin best lastig. Dit moet zorgvuldig en gedegen worden onderbouwd. Het is de vraag of zijn politieke retoriek voldoende bewijskracht heeft.   

Niet alleen woningbouw veroorzaakt een toename van stikstof in de lucht. Het gaat ook om de aanleg van infrastructuur, mobiliteit en veeteelt. Het parlement kan keuzes maken welke sectoren het meest moeten bijdragen aan de oplossing van het stikstofprobleem.

De landbouwsector is verantwoordelijk voor 45 procent van alle stikstof in Nederland. Door hier flink in te grijpen zou de woningbouw minder hoeven bijdragen. Let wel: 31 procent van de stikstof komt uit het buitenland. Daartegen kunnen we weinig doen.

De Tweede Kamer heeft een commissie aan het werk gezet van onafhankelijke experts die moet kijken welke oplossingen mogelijk zijn voor de ontstane problemen. In het komend najaar weten we meer.

Eugeen Hoekstra