Column: Boerenverdriet

Boerenverdriet. Logisch gevoel als je door het kabinet in je bestaan wordt bedreigd. Veranderingen treffen niet alleen boeren. Ontwikkelingen heb je niet in de hand. Neem de reorganisaties en fusies die bedrijven en instellingen doorvoeren. Opeens verliezen werknemers hun bestaanszekerheid. Wie moeten weg en wie mogen blijven. Duizenden mensen worden het bos ingestuurd omdat de top van hun bedrijf of organisatie heeft besloten iets anders te gaan doen. Medewerkers zijn bang hun baan kwijt te raken.  

Vaak gebeurt het dat medewerkers niets van de bedrijfsovername af weten totdat de contracten zijn getekend en de afspraken definitief zijn. Zij kunnen zich er dus niet mentaal op voorbereiden. De abrupte mededeling veroorzaakt angst en onzekerheid. ‘Is er meer dat ik niet weet?’ ‘Zal ik mijn baan behouden?’ Angst en onzekerheid werken verlammend.

De tijden veranderen en het perspectief ook. De arbeidsmarkt is niet meer de arbeidsmarkt van vroeger. Wie een baan verloor zat in de rats en dan moest het maar lukken snel een andere baan te vinden. Nu liggen de banen voor het oprapen. Alles gaat snel tegenwoordig. Geen perspectief nu, kan over een paar jaar heel anders zijn! Een baan voor het leven bestaat niet meer. Ook het boerenleven is onderhevig aan de dynamiek van de maatschappij. Op één paard wedden is er niet meer bij. Je moet je steeds afvragen of het werk dat je nu doet nog zal doen over tien jaar. Het antwoord zal bijna altijd nee zijn. Behoeften veranderen, omstandigheden ook. Je moet mee veranderen of je het leuk vindt of niet.

De angst van de boeren die niet zeker zijn of hun boerderij over twee jaar nog bestaat is te begrijpen. Het is niet de boer zelf die besluit over de toekomst van zijn bedrijf, maar een gremium waar hij geen greep over heeft: de overheid. De overheid dient het algemene belang en niet enkel het belang van de agrarische sector. De overheid streeft hogere doelen na: veiligheid, gezondheid, wonen en leefbaarheid.

Nu heeft de overheid te dealen met een natuurcrisis van jewelste die moet worden opgelost. De natuur verdrinkt in de stikstof en gaat langzaam dood. Het is overal zichtbaar. In Schagen ook: een wildgroei aan bramenstruiken, brandnetels en kroos op het water. Fosfaat is niet goed, maar teveel stikstof in de lucht is nog schadelijker. Hebben de agrariërs en hun belangenorganisaties onder een steen gelegen in de afgelopen jaren? Zij fulmineren tegen het kabinet dat de veranderingen veel te snel gaan en dat het dictaat van ‘Den Haag’ van tafel moet. Het kabinet zit met de gebakken peren: door voorgaande kabinetten is het probleem bewust verkeerd aangepakt. De rechter heeft de overheid in zijn kladden gepakt  en zal niet loslaten.

In de vorige eeuw waren de vissers aan de beurt. De overheid besloot de Zuiderzee af te dammen. Het belang van de veiligheid voor de hele bevolking won het van het belang van de vissers. Toen dreigden mensen te verdrinken en moest er worden ingegrepen. Bij elke storm was het raak en stierven mensen in het water. De vissers kwamen in opstand, omdat zij door de aanleg van de Afsluitdijk getroffen werden in hun bestaanszekerheid: het zoute water werd zoet.

Voor de vissers kwam het besluit hard aan: je kunt de Zuiderzee niet beetje bij beetje of trager afsluiten. Het ging in één keer. Toen was het motief van de overheid zorgen voor veiligheid ( mensen redden van de verdrinkingsnood), de vissers hadden het nakijken. Nu is het motief de natuur redden van haar ondergang en daarmee de ondergang van de mensheid. Vissersverdriet en boerenverdriet, er zijn best veel overeenkomsten. De vissers hebben het zwaar gehad, veel zwaarder dan de boeren nu die nog kunnen kiezen voor andere en betere vormen van boer-zijn. Het moraal van het verhaal: niet klagen, maar dragen! Het is zoals het is.

Eugeen Hoekstra