Column: Glyfosaat zo slecht toch niet?

‘Mooie lelies, zegt het wel. Daar kunt u mee voor de dag komen.’ Dat is de vraag. Lelies zijn bloemen die bij uitstek  overspoeld worden met bestrijdingsmiddelen. Niet iets om trots op te zijn, maar het gebruik van die middelen is nog steeds toegestaan. Lelietelers schrokken zich een hoedje toen een rechter het gebruik hiervan verbood.

Een hogere rechter heeft dat verbod van tafel gehaald. Dus kon de teler doorgaan met spuiten. Deze kwestie blijft echter rondzingen. De bestrijdingsmiddelen maken mensen ziek. Parkinson wordt menigmaal genoemd in verband met  langdurige blootstelling aan bestrijdingsmiddelen. Maar ook Alzheimer en ALS worden in dit verband genoemd.

In een twee jaar geleden verschenen rapport noemt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat verband plausibel. Uit ander onderzoek van het Rijksinstituut blijkt dat ook omwonenden bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. De bloembollensector slaat alarm en zegt dat er al minder giftige stoffen worden gebruikt. De sector weet dat de teelt moet kunnen volstaan zonder bestrijdingsmiddelen, maar de omslag naar biologische teelt zit er voorlopig niet in. Op zo’n mededeling zit niemand te wachten. De omslag naar biologische teelt gaat lang niet snel genoeg. In 2030 moet de hele sector gifvrij zijn. Dit gaat dus niet gebeuren.

Deze discussie loopt tegelijk met het debat over het verbieden van de onkruidverdelger glyfosaat. De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin staat dat aan het gebruik van deze stof een einde moet komen. Minister Piet Adema moet in Europa tegen het voorstel stemmen dat zegt dat het gebruik van glyfosaat 10 jaar mag doorgaan. Het Europese agentschap voor chemicaliën heeft uitgesproken dat er geen reden is om te veronderstellen dat glyfosaat kankerverwekkend is en dat er weinig bekend is over de schadelijke effecten op het menselijk zenuwstelsel. In Schagen zien we sommige weilanden veranderen in een gifgele kleur.

Hoe moeten we het besluit zien van minister Piet Adema om toepassing te verbieden van onkruidbestrijder glyfosaat in vanggewassen en groenbemesters en bij graslandvernieuwing in 2025? Het verbod gaat in 2025 in en niet, zoals D66 wil, al per 2024. De minister stelt dit jaar € 5 miljoen beschikbaar voor de ontwikkeling van alternatieven voor de toepassing van glyfosaat, waaronder mechanische bestrijding van onkruid.

Doel is nog voor de zomer van 2024 met een analyse te komen van teelten, waarvoor gebruik van glyfosaat nodig is. Het gaat bij dit onderzoek om teelten voor voedselproductie waarvoor geen alternatieven zijn. Daar blijft het bij. Andere toepassingen gaan gewoon door. De EU ziet geen problemen en mag glyfosaat ingezet worden in de komende 10 jaar op allerlei teelten. Dat dit evident tot gezondheidsschade bij mensen leidt, wordt terzijde geschoven. Geen glyfosaat, tenzij bewezen dat het niet schaadt!

De gevolgen voor de economie tellen bij de overheid zwaarder en dus wordt het voorzorgsbeginsel niet toegepast. Eenzelfde redenering volgde de overheid in 2009 toen onder mensen Q-koorts uitbrak en het vermoeden bestond dat de ziekte komt door geiten. De meeste mensen krijgen Q-koorts door het inademen van lucht waar de bacterie inzit. Dit kan gebeuren tijdens de lammerperiode (februari tot en met mei) van geiten en schapen.

Als deze dieren besmet raken met Q-koorts, kan de bacterie vrijkomen tijdens de geboorte van de lammetjes. De overheid bleef ontkennen dat de bron van de ziekte in geitenhouderijen ligt. Q-koorts kon om zich heen grijpen doordat de overheid de economische belangen zwaarder liet wegen dan de gezondheid van mensen. Dit gebeurt opnieuw en nu met bestrijdingsmiddelen zoals het glyfosaat. Waarom heeft minister Ernst Kuipers niet met zijn vuist op tafel geslagen? Hij is van de volksgezondheid en laat dit gebeuren. Schande!

Eugeen Hoekstra