Wie krijgt de schuld op de woningmarkt?

De doorstroming op de woningmarkt stokt, en steeds vaker wordt er naar ouderen gekeken als schuldige. Ze zouden te lang blijven zitten in te grote woningen. Maar de vraag die nauwelijks gesteld wordt, is: waar moeten ze dan heen?

Want ja, veel ouderen zouden best kleiner willen wonen. Ze zijn heus bereid hun huis met trap, tuin en onderhoud in te ruilen voor iets overzichtelijker. Maar dan moet er wel iets tegenover staan: een gelijkvloerse woning, zonder drempels, met brede deuren, een inloopdouche en desnoods zorgvoorzieningen in de buurt. In Schagen zijn die woningen er nauwelijks.

Wooncompagnie belooft beterschap. Tussen 2022 en 2026 zouden er 330 zorggeschikte woningen komen. Mooie cijfers – op papier. Maar waar komen die woningen precies? En wanneer? Op dit moment blijft het bij vaagheid en beloftes. Ondertussen is er geen enkele garantie voor ouderen die nú willen verhuizen. En projectontwikkelaars? Die zien er weinig brood in. Zorgwoningen leveren te weinig op.

Een beproefde regeling ligt klaar – en blijft liggen

In andere delen van Noord-Holland is al bewezen dat het anders kan. Daar werkt de 65+ verhuisvoordeelregeling: ouderen krijgen voorrang op een geschikte huurwoning, mogen hun oude (lagere) huur drie jaar meenemen en ontvangen een verhuiskostenvergoeding. In de Zaanstreek werden al bijna 300 woningen via deze regeling aangeboden – waarvan de helft daadwerkelijk werd verhuurd aan ouderen. Daar is besloten de regeling uit te breiden.

In Schagen blijft die regeling op de plank liggen. Waarom? Terughoudendheid bij Wooncompagnie én de gemeente. Kennelijk zijn beide partijen niet overtuigd, ondanks het succes elders. En zo blijft de deur dicht voor een oplossing die juist voor beweging in de markt zou kunnen zorgen.

Liefst blijven zitten, maar dat kan straks ook niet meer

Dat ouderen niet staan te springen om te verhuizen, is begrijpelijk. De band met hun buurt en woning is vaak diepgeworteld. Verhuizen betekent niet alleen een nieuwe woning, maar ook afscheid nemen van jaren aan herinneringen. Toch realiseren veel ouderen zich ook: “dit huis is eigenlijk te groot.” Sommigen zoeken een creatieve oplossing, zoals een kamer verhuren aan familie. Maar dat verandert niets aan het feit dat de woning bezet blijft. Er komt niets vrij.

En dan is er nog de harde realiteit: uit onderzoek blijkt dat de verhuisbereidheid na het 75e levensjaar drastisch afneemt. Wie dan nog in een ongeschikte woning woont, komt vaak pas in actie als het écht niet anders kan. En dan is het meestal te laat. Dan rest alleen nog het verpleeghuis – waar de wachtlijsten inmiddels de pan uit rijzen.

Er is visie nodig – en lef

De regio wacht al maanden op een zogeheten woonzorgvisie. Die moet richting geven aan het beleid voor wonen met zorg. Mooie woorden, maar zolang het blijft bij “een handreiking” en geen duidelijke keuzes bevat, verandert er niets. Wat nodig is, zijn concrete plannen én uitvoering. Gemeenten, woningcorporaties en ontwikkelaars moeten het lef tonen om te bouwen wat nodig is – ook als het niet direct het meeste oplevert.

Want laten we eerlijk zijn: het zijn niet de ouderen die de woningmarkt blokkeren. Het is het gebrek aan visie, lef en daadkracht. Pas als we voor hen passende woonruimte creëren, komt er weer beweging. En daar profiteert iedereen van – jong én oud.

Eugeen Hoekstra