Teun Toebes in de Kampanje

Vorige week plofte bij ons het programmaboekje van de Kampanje op de mat. Al bladerend zag ik dat een verpleegkundige waar ik al eerder over schreef optreedt in het Helderse theater. Het is de jonge Teun Toebes die daar gaat vertellen over zijn belevenissen in een verpleeghuis. Hij is er zelfs gaan wonen om te ontdekken hoe demente mensen daar leven en hoe ze daar behandeld worden. Hij schreef er zelfs een boek over en maakt nu theater. Alles om meer aandacht te krijgen voor het verschijnsel dementie.

Hij is uitermate kritisch over de bejegening van demente bewoners, vindt het wonen in zo’n instelling stigmatiserend en het zorgsysteem zelfs ontmenselijkend. De verzorging heeft volgens hem trekken van een veiligheidsdienst, waarbij de temperatuur van de koelkast en het dweilen van de vloer belangrijker worden gevonden dan contact met de bejaarden zelf. Toebes heeft de indruk dat er eigenlijk alleen maar voor de lichamen van de ouderen wordt gezorgd, waarbij het ‘medische’ aspect de nadruk krijgt. De lichamen worden benaderd als objecten en niet als personen waar we respect voor zouden moeten hebben. Toebes vindt dat we meer naar ze moeten luisteren. We vergeten aan ze te vragen hoe het met ze gaat. Daar is geen tijd voor want tijd kost geld. Het sociale aspect van zorg krijgt onvoldoende ruimte.

Toebes wil het lot van demente mensen wereldwijd verbeteren en heeft daartoe een stichting opgericht. Die heet article 25 foundation. Hij schrijft op zijn website dat de missie van de stichting is om wereldwijd aandacht voor mensen met dementie te creëren, hen als gelijkwaardige mensen te behandelen en een goede levensstandaard te waarborgen.
Terwijl Toebes de verpleeghuiszorg van binnenuit wil veranderen wil Woonzorggroep Samen voorkomen dat ouderen in een verpleeghuis worden opgenomen.
Bij wijze van proef zal een aantal ouderen met een indicatie voor zo’n opname een alternatief worden aangeboden. Een traject van 12 weken waarbij ze begeleid worden door een therapeut en een verzorgster zal ze weer zodanig zelfredzaam moeten maken dat opname niet meer nodig is. ‘Reablement’ wordt dat genoemd en het is een methode die uit Noordelijke landen is komen overwaaien en waar Samen veel van verwacht. Het uiteindelijke doel is kostenreductie onder het mom van zelfregie. Thuis blijven wonen zonder gebruik te maken van professionele hulp is dan ook veel goedkoper dan verzorgd te worden in een verpleeghuis. Het economische aspect van zorg blijkt leidend te zijn bij dergelijk beleid.
Veel mensen zullen van mening zijn dat het Nederlandse zorgsysteem uitstekend werkt en goede gezondheidszorg voor iedereen beschikbaar is. Bovendien is er volgens hen een uitgebreid pakket aan voorzieningen dat door de zorgverzekeringen wordt vergoed. Het zal duidelijk zijn dat ik een andere mening ben toegedaan.Beleidsmakers, politici en wetenschappers geven te weinig aandacht aan de sociaaleconomische dimensie van gezondheid. De nadruk ligt meestal op kostenbeheersing. Mede hierdoor is een tweedeling ontstaan tussen draagkrachtige ouderen die wonen in zorgvilla’s met uitstekende verzorging en ouderen die zijn aangewezen op een uitgeklede vorm van thuiszorg of opname in een verpleeghuis.
Al tientallen jaren voert de regering een zorgbeleid dat zich richt op kostenbeheersing door middel van budgettering, een restrictief bouwbeleid en beddenreductie. Dat heeft onder andere geleid tot de sluiting van bejaardenhuizen waar ouderen met relatief lichte zorgvragen nog lang konden blijven wonen. Ouderen moeten nu zo lang mogelijk thuis blijven wonen om de kosten in de hand te houden en zijn nu meer op zichzelf en hun naasten (mantelzorg) aangewezen. En als het echt niet meer gaat, maakt men de stap naar het qua zorg ‘uitgeklede’ verpleeghuis met tegenzin.
Een belangrijk onderdeel van het regeringsbeleid is substitutie. Opname in dure ziekenhuizen, psychiatrische instellingen en verpleeghuizen moet worden tegengegaan. Zorg dient zo veel mogelijk gegeven te worden door goedkopere eerstelijns werkers, zoals huisartsen. Het patiëntenbestand van de huisarts is dan ook aan het vergrijzen, omdat ouderen met gezondheidstekorten zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De werkdruk bij artsen wordt daardoor zo groot dat veel huisartsen overwegen om ermee te stoppen. Hun beroep wordt door sommige huisartsen al getypeerd als ‘het afvoerputje van de zorg’.
Sommige regio’s in het land hebben grote moeite om huisartsen aan te trekken. Het is een gevolg van overheidsbeleid dat onvoldoende investeert in gezondheid en zorg, waardoor bijvoorbeeld ook de zorg in verpleeghuizen van onvoldoende kwaliteit is.
Noordkoppers die meer willen weten over de bejegening van demente mensen in verpleeghuizen kunnen de voorstelling van Teun Toebes gaan bijwonen. Er zijn nog enkele kaarten beschikbaar…
Wil je niets missen uit Schagen en de regio?
Avatar foto
Kees Zwaan is vast columnist van Noordkop Centraal.



Geef hier jouw reactie (check eerst onze huisregels):