Column: Woningnood, maar meer leegstand

De leegstand woningen is alarmerend gegroeid in de gemeente Schagen. Stond in 2020 de teller op 120, vorig jaar op 530. Ruim 4 maal zoveel. Er is sprake van leegstand van een woning, wanneer er op 1 januari van het desbetreffende jaar niemand geregistreerd staat als bewoner. 530 leegstaande woningen. Dit komt neer op een leegstandspercentage van 2,03%. Dit is iets minder dan het percentage leegstand in de hele provincie Noord-Holland. Maar toch!

Het is moeilijk te begrijpen, vooral in tijden van grote woningnood. Volgens het CBS stonden er in 2022 maar liefst 60.000 woningen langer dan een jaar leeg in Nederland. Bewoners kunnen het bij de gemeente melden als ze vermoeden dat een woning leeg staat.

Sommigen gebruiken het als een belegging. Zij denken: ik laat mijn woning lekker tien jaar leeg staan en door de jaren heen wordt het meer waard. Verhuren is een mogelijkheid. Hiervoor is een vergunning nodig van de gemeente Schagen.

Maar veel eigenaren zien hiervan af, omdat ze dan misschien bang zijn dat ze niet meer van de huurders af komen. In Schagen worden wel vergunningen verleend om te verhuren op grond van de Leegstandswet, maar er is geen Leegstandsverordening, laat staan een Huisvestingsverordening.

Behalve leegstaand is er ook zoiets als ‘oneigenlijk gebruik van woningen’. De gemeente Schagen wil dit aantal terugdringen en is in 2021 gestart met een aanpak van ongeveer 300 woningen, waarvan bekend is dat hier niemand staat ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP).

Na een administratieve controle vorig jaar door de gemeente blijkt dat bij 203 woningen  het vermoeden bestaat dat deze leeg staan. Naar 123 van deze woningen is door de gemeente een brief verzonden met het verzoek aan de eigenaren/bewoners zich in te schrijven bij de gemeente. De andere 80 woningen staan korter dan 6 maanden leeg en hebben nog  geen schrijven gekregen.

In 2024 voerden toezichthouders van de gemeente controles bij deze 203 leegstaande woningen uit. Uit een eerste controle is gebleken dat naar aanleiding van het schrijven en/of de verkoop van woningen op 52 adressen inmiddels personen zijn ingeschreven. Bij de overgebleven 151 adressen voeren de toezichthouders controles ter plaatse uit.

Er werd vermoed dat (een deel van) deze woningen recreatief verhuurd worden. Dat is meestal expliciet verboden volgens het bestemmingsplan, meestal hebben de gronden de bestemming ‘wonen’. Het recreatieve gebruik past niet naast “normale” bewoning. Bovendien worden woningen op deze manier onttrokken aan het broodnodige woningbestand. De aanpak werkt.

De gemeente treedt op als blijkt dat de woning oneigenlijk wordt gebruikt. Elk ander gebruik kan leiden tot een handhavingstraject, waarbij aan een eigenaar van een woning die deze verkeerd gebruikt, een last onder dwangsom tot maximaal € 50.000,- kan worden opgelegd.

Schagen ontvangt regelmatig klachten over woningen die niet gebruikt worden waarvoor ze bedoeld zijn. Ze worden bijvoorbeeld verhuurd aan toeristen of aan arbeidsmigranten en staan soms het grootste deel van het jaar leeg. Omwonenden ervaren hiervan overlast. De klachten variëren van geluidsoverlast tot het onttrekken van woningen aan de woningmarkt. Het is vreemd dat de gemeente Schagen nog steeds geen Leegstandsverordening heeft laat staan een Huisvestingsverordening waarin je veel zaken kan regelen.

Er is niets mis met je woning eens verhuren aan toeristen als je met vakantie gaat, maar veelvuldig verhuren kan de balans tussen wonen en toerisme in een bepaalde wijk of straat verstoren. Sinds januari 2021 kan een gemeente een eenmalige registratieverplichting invoeren, waarbij aanbieders verplicht zijn om het registratienummer te vermelden bij elke advertentie. Hiermee krijgt de gemeente een goed beeld van waar toeristisch verhuur plaatsvindt. Daarnaast kan een gemeente het aantal toeristische overnachtingen beperken met een nachtencriterium. Zover ik weet is dit laatste in Schagen niet geregeld.

Eugeen Hoekstra