Peperdure troubleshooter in Hollands Kroon

Wat is er aan de hand op bestuurlijk niveau in de gemeente Hollands Kroon? Als er een zwaargewicht interimbestuurder zoals Jan Willem Kradolfer moet worden opgetrommeld dan kan het niet anders dan dat het niet zo lekker loopt in de ambtelijke organisatie en in het gemeentebestuur.

Eerder incasseerde troubleshooter Kradolfer in Enschede een bedrag van € 25.000 per maand om daar bestuurlijke problemen op te lossen. Dat is omgerekend € 300.000 per jaar. Kradolfer casht dus meer dan de burgemeester en véél meer dan de wethouders. Een wethouder verdient tussen de € 77.000 en € 160.000 en een burgemeester tussen de € 100.000 en € 185.000 per jaar. Kradolfer zit ver boven de Balkenende norm.

Wat zijn de beweegredenen van de gemeente Hollands Kroon om zo’n peperdure tijdelijke kracht in te huren? Kunnen de bestuurders de opstapelende problematiek niet meer aan? Zijn ze vastgelopen of worden ze getergd door interne conflicten? Het aanstellen van zo’n peperdure kracht geeft in ieder geval aanleiding tot vragen. Er speelt wel wat in het gemeentehuis en het Kroondomein en dat is misschien wel een understatement. We weten het niet.

De woordvoerder van Hollands Kroon meldt desgevraagd dat de vacature van gemeentesecretaris/algemeen directeur is ‘aanbesteed’. De winnaar was Kradolfer. Niet omdat hij de goedkoopste was maar kwalitatief de beste. Een ‘gewone’ sollicitatieronde zou niet haalbaar zijn omdat dat te lang zou duren, dus werd gekozen voor een aanbesteding.

Blijkbaar was de aanstelling van een gemeentesecretaris nogal urgent en kunnen de teams zich voor langere tijd niet ‘zelf sturen’. Kortom, zij kunnen niet zonder aansturing van bovenaf en hebben een chef nodig. De vorige gemeentesecretaris Eppinga zou vertrokken zijn om een nieuwe uitdaging aan te gaan. Hij biedt zich net als Kradolfer aan als ‘interimmer’.

Het gemeentebestuur lijkt trots te zijn op de manier waarop de ambtenaren nu werken. Het Nieuwe Werken werd onder leiding van gemeentesecretaris Arthur Cremers stapsgewijs ingevoerd. Direct bij de start van de nieuwe gemeente Hollands Kroon werd dat Nieuwe Werken al ‘geïmplementeerd’, zoals dat in ambtelijk jargon heet.

De kern daarvan is dat er ‘zelfsturende teams’ werden geformeerd en dat de medewerkers werden ‘losgeweekt van vaste patronen’. Hoe ze gewend waren hun werk te doen, dat moesten ze loslaten. Het Nieuwe Werken zou goedkoper en doelmatiger zijn. De gemeente moest als een bedrijf worden gerund, waarbij de burgers als ‘klanten’ werden gezien.

Onder leiding van Cremers werd de ambtelijke organisatie dan ook omgebouwd waarbij hij naar eigen zeggen rekening hield met vijf kernwaarden: vertrouwen, lef, bevlogenheid, contact en respect. Op basis van vertrouwen kon volgens hem zo’n tachtig procent van de ‘APV bomen’ worden gekapt.

Er waren veel te veel regels en voorschriften. Die konden allemaal de prullenbak in. ‘Regels verregaand afschaffen kan alleen op basis van echt en fundamenteel vertrouwen’, staat te lezen in ‘Poleposition’, het boek waarin Cremers zichzelf lijkt te verheffen tot de Messias van Holland Kroon. Zijn bijbel had hij geschreven samen met zijn twee discipelen, Anja en Wim.

Hij zou met hun hulp het bestuurlijke evangelie wel even in Hollands Kroon gaan verkondigen. De burger zelf zou veel meer verantwoordelijkheid aankunnen. Dan hoeft de overheid die niet meer te dragen.

Het is een typisch neoliberaal streven: laissez-faire. Het is de fundamentele overtuiging van neoliberalen dat mensen vrij moeten zijn om te kiezen hoe ze dingen doen, zonder al te veel controle van een ‘hoger’ geplaatste. Als een organisatie kiest voor een laissez-faire managementstijl, wordt het personeel veel ruimte gegeven om hun eigen beslissingen te nemen. Hetzelfde principe geldt voor de zelfstandige teams in het Kroondomein.

Ze lossen het zelf allemaal op en de wethouder kan gewoon ‘op zijn of haar handen blijven zitten’. Toch blijft de wethouder eindverantwoordelijk. Dat de toenmalige wethouder Van Gent op haar handen zat (en nog steeds zit), hebben we gezien bij de transformatie van het zorgdomein. Onder haar verantwoordelijkheid is de gemeentelijke zorg bijna geheel geprivatiseerd en in handen gevallen van een miljonairsfamilie. Het ‘ontvlechten’ van de samenwerking met Schagen kostte de gemeente miljoenen.

Is er een slepend conflict tussen het uitvoerende college en de ambtenarij? Dat zou zomaar kunnen met twee socialistische wethouders in het college. Gaan de ‘zelfsturende’ teams hun eigen gang en zijn ze te veel aan het ‘freewheelen’? Zou daar momenteel de schoen wringen? We weten het niet. De vuile was wordt niet buiten gehangen. Het Kroondomein is een gesloten bastion. Maar gelukkig is er nu troubleshooter Jan Willem die het gaat oplossen en er zo nodig de bezem door haalt. Dat mag blijkbaar flink wat kosten…