Is de methode Zwijndrecht ook iets voor Schagen?

Wat is de methode Zwijndrecht dan precies? Ze vonden in 2014 dat het anders moest met het formeren van een nieuw college. Toen Algemeen Belang Zwijndrecht (ABZ) in 2010 samen met de VVD als winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen in het bestuurscollege kwam, dachten lijsttrekker Fred Loos en zijn VVD-collega Elbert Vissers: het moet anders in Zwijndrecht. Zij wisten wat het betekent om in de oppositie te zitten. Acht jaar lang geen enkele poot aan de grond gekregen. De oppositie deed er nauwelijks iets toe. Dit moet anders dachten beide partijen toen ze in het college belandden.  

Wat gebeurde er toen anders? Het raadsprogramma 2014-2018 werd in vier raadsbijeenkomsten, dus volledig in de openbaarheid, vastgesteld. Ook de kleinste partij GroenLinks kon er haar ei in kwijt, zoals onder meer de aanplant van 500 bomen. Aan de andere kant moest ABZ als grootste partij een vrije busbaan accepteren – zelf was ABZ tegen, maar de meerderheid was voor. Zo kan het dus ook. Het punt is dat men in Zwijndrecht (44.392 inwoners) ontdekte dat de verschillen niet zo groot zijn. Ook de verhoudingen in de raad zijn goed. Dan hoef je toch niet moeilijk te doen.

Laten we wel zijn: er zijn geen socialistische stoeptegels, liberale lantaarnpalen en christendemocratische rotondes. En alle partijen willen betaalbare woningen en goede (sociale) voorzieningen in de gemeente. Over wat overblijft en wat prioriteit moet hebben wordt beraadslaagd in de raad en daarna wordt er gestemd. Bijvoorbeeld: vinden we sociale woningbouw net iets belangrijker dan de bouw van starterswoningen? Vinden we dat de brug bij Burgerbrug net even meer haast heeft dan de tunnel onder het spoor? Vinden we dat windturbines beter passen in het landschap dan zonneparken? Laat iedereen in de raad meedoen.  

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) zinspeelt er al jaren op: wees open en transparant. Laat de oppositie meedoen en betrek de inwoners, ondernemers en organisaties er bij. De raad schrijft in haar rapport ‘Nieuwe politiek, nieuwe akkoorden’ dat formeren en het sluiten van akkoorden ook op een andere wijze kan dan via vertrouwelijke onderhandelingen achter gesloten deuren.  Meerdere gemeenten bewijzen volgens de ROB dat het ‘mogelijk is om er een meer open proces van te maken, waar inwoners, organisaties en ondernemers bij betrokken worden’.

Gaat het in Schagen ook deze richting op? In Zwijndrecht worden de wethouders meer op kwaliteit dan op partijlidmaatschap gekozen. Zo kunnen kandidaten van alle partijen solliciteren naar de functie van wethouder. Een werkgroep met uit alle acht fracties één lid, aangevuld met de griffier en een externe adviseur, vormde de sollicitatiecommissie. Het gevolg van deze aanpak is dat wethouders meer gezien worden als bestuurders van de hele raad dan als bestuurders namens een politieke partij.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen deze maand kwam ABZ in Zwijndrecht opnieuw als grootste partij uit de bus en groeide zelfs van 5 naar 8 zetels – een beloning voor de nieuwe werkwijze. Donderdagavond werd de nieuwe gemeenteraad van Zwijndrecht geïnstalleerd. ABZ-voorman Loos zal vervolgens tijdens het ‘duidingsdebat’ voorstellen om opnieuw aan te sturen op een breed gedragen raadsprogramma en een selectie van wethouders op basis van hun vakkennis in plaats van politieke kleur.

Kijk daar word ik nou warm van.

 

Eugeen Hoekstra