De sociale huurwoningcrisis in Schagen

SCHAGEN – Voor een betaalbare huurwoning zijn woningzoekenden aangewezen op de sociale huur, maar er is op dit moment een enorm tekort aan woningen in die sector. Het resultaat: achterin de rij aansluiten en wachten, wachten, wachten. Welke problemen spelen er?

Sociale huur is bedoeld voor mensen met lage inkomens of die nergens anders terecht kunnen. Echter, doordat de vrije sector steeds duurder wordt, ontstaat meer vraag naar sociale huur. Daarnaast zijn er steeds meer groepen die aanspraak maken op sociale huurwoningen. Zo zijn er bijvoorbeeld meer migranten, scheiden mensen vaker en blijven meer ouderen thuis wonen in plaats van dat ze naar een verzorgingshuis gaan.

De gemeente Schagen telt momenteel ruim 4000 sociale huurwoningen, waarvan 3.997 van de Wooncompagnie zijn. Samen met drie andere corporaties in de Kop van Noord-Holland deelt de Wooncompagnie het platform Woonmatch, waar woningzoekenden zich kunnen inschrijven en reageren op aangeboden sociale huurwoningen. In 2022 stonden gemiddeld over het jaar 10.118 actief woningzoekenden op dit platform ingeschreven, in 2021 waren dat er 9.429 en in 2020 gemiddeld 8.305.

Lange wachtlijsten
Omdat de vraag steeds groter wordt dan het aanbod, stuiten woningzoekenden op ellenlange wachtlijsten van woningcorporaties. Uit een onderzoek van EenVandaag blijkt dat 46 procent al meer dan drie jaar wacht. De wachtlijst voor een sociale huurwoning in de gemeente Schagen is gemiddeld 4 tot 7 jaar. In het Schagenese coalitieakkoord staat dat het aantal sociale huurwoningen in de gemeente moet groeien tot de wachttijd gedaald is naar 3,5 jaar in de stad Schagen en 2,5 jaar in de dorpen.

Hoe gaat het met die ambitie? Volgens de Wooncompagnie is de nieuwbouwproductie in de gemeente Schagen redelijk constant. “Schagen is de enige gemeente in ons werkgebied waar de wacht- en zoektijden zijn gestabiliseerd en zelfs licht dalen”, vertelt woordvoerster Nanda Buijs. In 2023 heeft de Wooncompagnie 119 nieuwe sociale huurwoningen opgeleverd in Schagen. “Toch gaat het niet hard genoeg”, zegt Buijs.

Uitzichtloze situaties
Dat blijkt ook uit persoonlijke verhalen die woningzoekenden in de gemeente Schagen deelden met Noordkop Centraal. Een inwoner noemt de situatie in Schagen zelfs uitzichtloos. Het gaat om een vrouw die al 50 jaar in Schagen woont en nu vijf jaar ingeschreven staat bij de Wooncompagnie. Sinds haar man is overleden, is haar huidige woning voor haarzelf te groot en te duur.

Zij woont op dit moment in een huurhuis in de vrije sector, wat betekent dat zij geen huis achterlaat voor de Wooncompagnie. “Graag zou ik willen verhuizen naar een seniorenwoning, maar zodra ik reageer op een aantrekkelijk huisje krijg ik de mededeling dat ik niet in aanmerking kom omdat ik geen doorstromer ben”, vertelt de Schagenese weduwe. “Ik wil hier graag blijven wonen omdat ik hier mijn sociale leven heb opgebouwd en het enorm naar mijn zin heb in Schagen.”

Een andere inwoonster wil ook graag in de omgeving van Schagen blijven wonen en is met haar gezin al flinke tijd op zoek naar een sociale huurwoning. Op dit moment wonen ze bij haar moeder in. Sinds 2015 staat deze inwoonster ingeschreven en nu komt zij wel eens in aanmerking voor een woning, maar allemaal in de omgeving Den Helder, waar ze juist niet wil wonen. Over een sociale huurwoning in de gemeente Schagen zegt zij: “Je komt er simpelweg niet tussen.”

Voorrangsregelingen
Het is dus geen kwestie van ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’ in de zoektocht naar een sociale huurwoning. Daarnaast zijn gemeenten vrij om bepaalde groepen voorrang te geven, bijvoorbeeld mensen die te maken hebben met huiselijk geweld, gevers of krijgers van mantelzorg en asielzoekers met verblijfsvergunningen. Dat gebeurt dan door middel van een zogeheten urgentieverklaring.

De urgentieverklaring is alleen geldig in de gemeente waar deze is afgegeven. Een woordvoerster van de gemeente Schagen laat weten dat in 2023 slechts drie keer een urgentieverklaring is afgegeven.

Eindelijk! Of toch niet?
Als inwoners na jarenlang wachten eindelijk een sociale huurwoning hebben gevonden, moeten zij soms toch nog wat meer geduld hebben. Een probleem dat zich steeds vaker voordoet is de beperkte transportcapaciteit van het elektriciteitsnetwerk. Door overvolle stroomnetten kunnen nieuwbouwwoningen dan niet opgeleverd worden.

Zo is ook het nieuwbouwproject Noorderlicht, in het gebied tussen Warmenhuizen en Tuitjehorn, vertraagd omdat netbeheerder Liander geen stroom kan leveren. De geplande opleverdatum was december 2023. “Dat wordt nu medio april 2024”, zegt Buijs. Van de 48 woningen die de Wooncompagnie daar gaat verhuren, zijn 35 woningen voor vluchtelingen uit Oekraïne. Deze vluchtelingen verblijven momenteel nog op tijdelijke locaties, die worden verzorgd door de gemeente.

Volgens de gemeente Schagen heeft tot dusver alleen project Noorderlicht vertraging opgelopen door netcongestie. “Andere projecten zijn soms spannend, maar het lukt nog steeds de voortgang erin te houden. Uiteraard baart ons dat wel grote zorg, mede omdat dit eigenlijk volledig buiten onze invloedsfeer ligt. Wij weten dat Liander hard werkt om het stroomnetwerk te versterken. Samenwerking en afstemming is essentieel.”