Column: Woningnood is door de politiek geschapen

Woningnood is niet uit de lucht komen vallen, maar is door de politiek gewild. Waarom de verhuurdersheffing er nog steeds is, terwijl de economische crisis van 2008-2013 allang voorbij is, komt doordat met name de VVD er niet van af wil. De liberalen zijn niet zo voor huurwoningen, uit onderzoek blijkt dat woningbezitters geneigd zijn op de VVD te stemmen. Bezit is een vrucht van het kapitalisme, huren is links en kopen is rechts.

Sinds de jaren negentig wordt het eigen woningbezit in ons land bevorderd. Geen wonder omdat in de meeste kabinetten de VVD mee regeerde. Tegelijkertijd zagen we hoe minister Stef Blok, toenmalig minister van Wonen, woningcorporaties dwong om hun bezit in grote getale te verkopen.

Zo is er een tweedeling ontstaan tussen eigen woningbezitters en huurders. De eerste groep zag haar vermogen stijgen, met een kleine onderbreking door de financiële crisis, en de tweede groep zag het aantal beschikbare huurwoningen dalen. De VVD vaart er wel bij als er meer eigen woningbezitters komen. Eenmaal huizenbezitter, verschuiven de belangen en trekken kiezers meer naar de VVD. Hier is sprake van doelbewust politiek beleid.

Schaarste leidt tot hogere woningprijzen en starters hebben hier last van. De starterslening moest uitkomst brengen en dat gebeurde ook een tijd totdat werd ontdekt dat door de starterslening de woningprijzen nog verder omhoog gingen, maar niemand zeurde hierover.

Maar wat is de huurder in het vooruitzicht gesteld? Dat woningcorporaties alleen nog maar woningen mogen verhuren voor de sociale onderlaag. Inkomensgrenzen werden aangescherpt. De laatste wijziging treft vooral alleenstaanden omdat het kabinet de inkomensgrens heeft verlaagd naar 35 duizend euro per jaar.

Volgens de Woonbond betekent dit dat 140.000 huishoudens daardoor straks geen betaalbare woning kunnen vinden. Want een koophuis is voor die groep onhaalbaar. En middelhuurwoningen mogen de corporaties niet bouwen tot op de dag van vandaag.

De waardering voor woningcorporaties is sinds het debacle van Vestia en andere frauderende sociale verhuurders behoorlijk gezakt. Dit had een negatieve uitstraling op alle corporaties. Het laatste nieuws is dat Vestia ook nog eens op grote schaal gerommeld heeft met het uitbesteden van onderhoudswerkzaamheden.

Vaak wordt gezegd waarom de corporaties geen geld lenen zodat ze flink kunnen bouwen. Weliswaar is de beleidswaarde voor bijna alle corporaties hoger geworden dan de bedrijfswaarde en zijn hierdoor de financiële ratio’s gunstiger geworden, echt veel meer leningscapaciteit levert dat niet op.

Het enige dat de liberalen dan nog kunnen uitkramen is ‘verkoop een deel van je woningvoorraad.’ Met de opbrengst kunnen corporaties prima huizen bouwen. Maar hiermee wordt het paard achter de wagen gespannen omdat elke sociale huurwoning telt in een periode van schaarste.

Met de start van het huidige kabinet is het thema Wonen als een ondergeschoven kind weggezet bij de minister van Binnenlandse Zaken, mevrouw Ollongren, die door haar toedoen in de Eerste Kamer, ze weigert een motie uit te voeren om de huren te bevriezen, in een onmogelijke positie is terechtgekomen.

Ze is bepaald geen minister met een huisvestingshart. Zo is ze niet van plan de verhuurdersheffing van tafel te halen. Zonder die huurdersbelasting zouden de huren maandelijks zeventig euro lager zijn en kunnen corporaties veel meer woningen bouwen. Ze wil de VVD niet tergen die de corporaties ziet als de Donald Ducks van Nederland. Het is te hopen dat met Prinsjesdag de mededeling komt dat de verhuurdersheffing wordt ingetrokken. Maar misschien is dit ijdele hoop.

De woningmarkt is de vrije markt van vraag en aanbod. De overheid heeft zich jaren geleden teruggetrokken uit de samenleving onder het mom van eigen verantwoordelijkheid. Schaarste aan nieuwbouwwoningen wordt gecreëerd. Projectontwikkelaars kunnen hun gang gaan en kiezen bouwlocaties waar het meeste rendement is te halen. Gemeenten kunnen geen vuist maken omdat ze de grond hebben verkocht.

Eugeen Hoekstra