Column: Polenhotel NL Jobs huisjesmelkerij?

‘Dit bureau behandelt mensen als slaven, jammer dat de Nederlandse overheid hun werk niet controleert’ zegt een arbeidsmigrant over NL Jobs op Facebook. En daarmee slaat hij precies de spijker op z’n kop.

Uitzendbureaus zoals NL Jobs maken misbruik van de woningnood door zowel het werk en de slaapplaats voor de arbeidsmigranten te regelen. Uitzendbureaus zoals NL Jobs hebben ze zo volledig in hun macht. En dat leidt tot schrijnende misstanden. Kabinet Rutte vroeg daarom aan Emile Roemer om te onderzoeken hoe de positie van arbeidsmigranten verbeterd kan worden en hoe die misstanden moeten worden aangepakt.

Uitzendbureaus zoals NL Jobs betalen de arbeidsmigranten zo weinig mogelijk loon en houden daar zoveel mogelijk van in. Het uitzendbureau beheerst het hele leven van de arbeidsmigranten en heeft hen volledig in zijn macht. Het is nog steeds een legaal verdienmodel waarbij de uitzendbureaus het randje van de wet- en regelgeving opzoeken. Volgens Roemer ondermijnen deze uitzendbureaus ons sociale stelsel. Kortom, er is betere regelgeving en controle nodig.

Er is namelijk veel te weinig toezicht op de al meer dan 14.000 uitzendbureaus  die bijna kunnen doen en laten wat ze willen. Er is geen zicht op waar arbeidsmigranten wonen en werken. Ze logeren vaak in ongeschikte woonruimtes met veel te veel mensen bij elkaar. Zoals aan de Middenweg 61 te Breezand, waar 51 mensen in een huis en een schuur van bollenboer Kapteijn annex uitzendbureau Bol-team wonen.

Roemer geeft nog zo’n schrijnend voorbeeld van huisjesmelkerij in Den Haag. Hij trof daar eengezinswoningen aan waar 8-10 arbeidsmigranten woonden. Ze huurden er een matras voor honderd euro per week. Dat betekent dat deze huisjesmelker iedere maand 4000 euro opstrijkt. Het is een onmenselijke asociale situatie waarbij arbeidsmigranten worden gezien als tweederangsburgers die uitgemolken mogen worden.

Roemer adviseert dan ook ‘dat elke overheidsinstantie die beleid ontwikkelt rond arbeidsmigranten bewust het perspectief van arbeidsmigranten meeweegt in beleidsoverwegingen’. Dat kan Hollands Kroon, in casu het gemeentebestuur nu al doen. Ook zegt Roemer: ‘Gemeenten zouden de voorzieningen op het gebied van inburgering en integratie ook moeten openstellen voor EU-arbeidsmigranten om hen te helpen wegwijs te worden in Nederland.’ Dat laatste is in lijn met wat Hollands Kroon wil: arbeidsmigranten overhalen zich hier blijvend te vestigen om de krimp van de bevolking tegen te gaan. En dan is het belangrijk dat Polen, Roemenen en Bulgaren zo snel mogelijk Nederlands leren.

Roemer wijst op de ‘race tot the bottom’. Uitzendbureaus die de arbeidsmigranten zo weinig mogelijk betalen en zoveel mogelijk op hun loon inhouden voor vervoer, huisvesting en allerlei andere zaken. Dat moet hoe dan ook stoppen. Het kan leiden tot grote problemen omdat de sociale samenhang van een buurt onder druk komt te staan. De bewoners kunnen veel overlast krijgen als gevolg van de handelwijze van uitzendbureaus, werkgevers en de handelingsverlegenheid van beleidsmakers.

Hoog tijd dat de perverse prikkels van het systeem een halt worden toegeroepen. De regelgeving zal flink moeten worden aangescherpt. De zelfredzaamheid van arbeidsmigranten zal gestimuleerd moeten worden én er zal een beter zicht moeten komen op de arbeidsmigranten. Waar werken ze en waar wonen ze? Roemer benadrukt in zijn rapport dat ‘de manier waarop Nederland met
arbeidsmigranten omgaat onwenselijk is’ omdat ze ‘niet altijd eerlijk, gezond en veilig werk en een menswaardige woonsituatie’ krijgen. Als de beleidsmakers van Hollands Kroon het rapport van Roemer serieus nemen en het goed voor hebben met de arbeidsmigranten kan het Polenhotel van NL Jobs er niet komen. Het is slecht voor de migranten én slecht voor Wieringerwerf.

Kees Zwaan