Column: OHK en het nuttigheidsbeginsel

Alexander Bügel en de zijnen zijn aan zet. Als grootste partij moeten zij proberen met andere partijen een nieuw gemeentebestuur te vormen. Welke partijen zullen uiteindelijk de uitverkorenen zijn? Bügel zegt zich te beijveren voor een nieuwe bestuurscultuur en dat is natuurlijk niet mogelijk met de huidige coalitiepartijen die afgelopen jaren juist een autocratische bestuurscultuur hebben laten zien. De belangen van veel burgers zijn door de rechts-neoliberale SHK, de VVD en het CDA soms met voeten getreden. Als Bügels OHK werkelijk een nieuwe bestuurscultuur wil bewerkstelligen lijkt het me logisch niet met deze partijen in zee te gaan. Dan is over links formeren een realistisch alternatief. Bügel oppert in de krant de mogelijkheid van een ‘ruime meerderheidscoalitie’ bestaande uit vier partijen. Maar kan dat wel over links?

OHK zegt de belangen van alle inwoners centraal te stellen. Dat is per definitie onmogelijk. Er zijn meer dan 47.000 belangen (inwoners) in het spel. Belangen die vaak botsen. Je kunt beleidsmatig niet iedereen tevreden stellen. Er zijn altijd inwoners die aan het kortste eindje trekken. 

Waar OHK het in dit verband over heeft is het algemeen belang. Maar wat is algemeen belang eigenlijk? Alle voorzieningen die nuttig zijn voor de inwoners zijn van algemeen belang. Bijvoorbeeld de gezondheidszorg, het openbaar vervoer, het wegennet en wat dies meer zij. Maar ook de omgeving van de inwoners. Is een omgeving volgepropt met datacenters, windmolens en kassen in het algemeen belang? Natuurlijk niet. Juist door dat punt centraal te stellen in de gemeenteraadsverkiezingen wist OHK veel stemmen te winnen. Want het evenwicht tussen gezonde leefomgeving en economisch gebruik van het landschap is door de huidige autocratische coalitie danig verstoord. 

Beleid rond algemeen belang levert voordeel op voor de grootste groep inwoners maar kan nadelig uitpakken voor minderheden. Dat effect is uitvoerig beschreven door filosofen en wordt ‘utilisme’ genoemd. Kort samengevat voert een gemeente dan een beleid uit dat zorgt voor een zo groot mogelijk welzijn voor een zo groot mogelijk aantal inwoners. Dat OHK een utilistische partij is bleek uit het voorstel om statushouders geen voorrang te geven bij het toewijzen van woningen. ‘Eigen volk eerst’ zal OHK gedacht hebben en dat pakt altijd nadelig uit voor minderheden. OHK zegt te werken vanuit het belang van ‘onze eigen’ inwoners en wekt daarmee de indruk een populistische partij te zijn. OHK kiest de kant van ‘het volk’ en zet zich af tegen de ‘elitaire’ autocratische besluitvorming van SHK, de VVD en het CDA. 

OHK wil ‘van buiten naar binnen’ werken, veel minder uitbesteden en meer zelf gaan doen. Wat betekent dat voor de ambtenarij? Samen met meer transparantie zal er een veranderingsproces in gang moeten worden gezet waarbij ambtenaren veel meer contact met de burgers moeten hebben. De loketten moeten weer terug komen. Geen rijbewijzen en paspoorten aan huis bezorgen. Minder bureaucratie. Minder ambtelijke macht.

De gemeente moet als het aan OHK ligt veel meer in eigen handen houden. Indien het OHK echt menens is betekent het logischerwijze het einde van de werkzaamheden van een bedrijf als Incluzio, het toppunt van uitbesteding en privatisering. In de OHK achterban is beslist een anti-Incluzio sentiment aanwezig. Het kan niet zo zijn dat de volgende vier jaar mevrouw Van Gent weer gaat regeren over het sociaal domein als hartstochtelijk pleitbezorger voor Incluzio. 

Bügel wil graag weer commissies instellen om het contact met burgers te intensiveren. Een goed idee. OHK zegt te streven naar praktische oplossingen voor zaken die inwoners en organisaties direct raken. De meest nuttige oplossing voor het grootste aantal. OHK zegt geen ideologie aan te hangen. Maar intussen heb ik wel een doctrine ontdekt. Het streven naar het grootste geluk voor het grootste aantal Hollands Kroners. Wat voor gevolgen zal dat hebben voor minderheidsgroeperingen?