Column: nu is er ook een tekort aan vrijwilligers

In bijna alle sectoren zijn er personeelstekorten in Nederland. En nu komen er berichten over vrijwilligerstekorten. Zo kan de dierenambulance niet meer uitrijden en dreigt de buurtbus hetzelfde lot te ondergaan. Het is alweer vier jaar geleden dat de gemeente een feestje organiseerde voor de vrijwilligers. Overal komt de klad in. Wat is er aan de hand?

De economie is naar de andere kant omgeslagen waardoor de vraag naar personeel aanzienlijk is toegenomen. Werkgevers staan nu in de rij om mensen zonder werk aan te nemen. Het kan niet anders dan dat dit gevolgen heeft voor het leger vrijwilligers waarop Nederland voor een flink deel draait. Dat neemt af. Zie de dierenambulance, zie ook bijvoorbeeld de buurtbussen in ons land die moeite hebben om aan bestuurders te komen.

Volgens de monitor van de GGD doet 1 op de 3 volwassenen (32% van 28.050 inwoners) in Schagen aan vrijwilligerswerk. Hoger opgeleiden en 35-50 jarigen doen vaker aan vrijwilligerswerk. Gemiddeld besteden vrijwilligers 4 uur per week aan hun activiteiten. De gemeente heeft een goede verzekering afgesloten voor vrijwilligers. Maar vrijwilligerswerk kan je dikwijls niet zomaar doen. Je moet een cursus volgen of een korte opleiding.

Veel ouderen doen vrijwilligerswerk. Maar ook veel ouderen worden ingeschakeld voor familieaangelegenheden als kinderopvang kleinkinderen en mantelzorg. Meer gepensioneerden gaan weer werken, zij het in deeltijd, en sommigen nemen er van door een paar maanden per jaar op vakantie te gaan in zonnige oorden.

Vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden voor een bestuursfunctie. Hier zit je minimaal vier jaar aan vast. Willen mensen niet meer. Een andere trend is dat vrijwilligers zich wel willen inzetten maar dan op niet-structurele basis of op een lichtere basis zonder te veel eisen.

En er zijn vrijwilligers die ook een baan hebben en het belangrijk vinden iets bij te dragen aan de samenleving. Ze zijn vooral te vinden in de scholen, bij sportverengingen en kerken. In de lokale politiek, bij de vrijwillige brandweer en verkeersregelaars zijn ook vrijwilligers actief. Zij kunnen echter rekenen op een stukje ‘inkomen’. De meeste vrijwilligers niet.

Hoe dan ook, de interesse voor het vrijwilligerswerk verschuift: de meer `traditionele’ vormen van vrijwilligerswerk lopen terug, terwijl activiteiten die tegemoet komen aan de persoonlijke interesses en  behoeften meer mensen trekken. ‘Mijn kind zit op school of mijn kind zit op de kinderopvang of op de sportclub.’ Voor menig ouder is dit de reden (lees: een belang) om vrijwilligerswerk te doen bij deze instanties. Het staat ook goed op de CV.

Op 14 juni stond in de Volkskrant een artikel over werken als vrijwilliger onder de tijd van de baas. Gebeurt steeds meer. Onlangs hield Wooncompagnie een maatschappelijke dag. Medewerkers gingen de boer op om huurders te helpen bij klusjes in en om het huis. Dit ging van tuinen opknappen, de poort schilderen en tot samen erop uitgaan.

Onder werktijd vrijwilligerswerk doen zoals cadeautjes inpakken voor arme kinderen, sollicitatietraining geven of voorlezen lijkt een trend te worden in het bedrijfsleven. Bij ING mogen sinds januari dit jaar alle 60-plussers een dag per week beschikbaar zijn voor vrijwilligerswerk.

Liefdadigheid als onderdeel van de businesscase. Bedrijven weten dat er zakelijke voordelen te behalen zijn als ze zich filantropisch profileren. Het is goed voor de reputatie naar klanten toe en ze zenden een signaal uit naar nieuwe werknemers: we zijn meer dan alleen een geldmachine. We hebben ook een hart. Wat is hier mis mee?

Het is al weer een paar jaar geleden (2014) dat de gemeente Schagen een vrijwilligersavond (we gingen naar de dierentuin in Tuitjenhorn) belegde voor alle vrijwilligers die actief zijn in de gemeente. Inmiddels zijn we 4 jaar verder. Jammer dat de klad er in is gekomen. Je zou zo’n ‘feestje’ toch om het jaar verwachten. De vrijwilligers lijken zomaar ontsnapt aan de aandacht van onze gemeente. 

Eugeen Hoekstra

Foto bestuur ouderenbond ABOS – allemaal vrijwilligers.