Column: Nieuw debacle dreigt voor Schagen
Dit debacle heet de Omgevingswet. Reden: de Rijksoverheid is onbetrouwbaar. Gemeenten worden keer op keer belazerd door het Rijk. Kijk naar de jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning. De gemeente is opgezadeld met zorgtaken en met veel te weinig geld. De omgevingswet gaat dezelfde kant op. Het Rijk belooft geld, maar komt niet na. Wie zijn de dupe? Uiteindelijk de inwoners. Â Â
Er zijn nog meer redenen om de omgevingswet te traineren: het landelijke digitale datasysteem gaat nooit werken. Waarom niet? Veel te gecompliceerd. Overheid en ICT-projecten gaan niet samen: drama’s op dit gebied zijn er genoeg. Daarnaast is de wet een boeiend verhaal voor onze wethouders, maar niet voor de burgers: hun rechtsbescherming is op sommige onderdelen onder de maat.
De meeste experts vinden het sowieso onverantwoord om met de Omgevingswet op 1 juli 2022 van start te gaan, bericht het blad Binnenlands Bestuur. Er zijn nog steeds teveel technische gebreken. Zo werkt het digitale systeem omgevingswet (DSO) niet goed. Lieuwe Koopmans van plansoftwareleverancier Tercera waarschuwde begin september al voor een dreigende ineenstorting van het systeem.
Het DSO kan nog steeds weinig. Ingewikkelde omgevingsplannen kan het niet aan. Hetzelfde geldt voor het opslaan en verwerken van digitaal kaartenmateriaal. Ook downloaden van een eerder gepubliceerd plan en aanpassingen verlopen niet goed. Dus stop met de Omgevingswet en zoek een beter instrument. Daarbij komt dat overheden een geschiedenis hebben van mislukte digitale projecten met als gevolg heel veel verspild gemeenschapsgeld.
De meeste experts die waren opgetrommeld in de Eerste Kamer wijzen invoering van de Omgevingswet per 1 juli 2022 af. Er is veel meer tijd nodig voor overheden om hun systemen te testen en meer technisch inzicht in de software te krijgen. Meer dan 90 procent van zijn ruim 140 gemeentelijke klanten heeft nog helemaal niets gepubliceerd.
De Omgevingswet is verschillende keren uitgesteld. In juli 2017 werd de geplande datum van 1 juli 2019 uitgesteld naar een nog te bepalen datum. Op 6 oktober 2017 werd bekend dat de nieuwe datum voor de inwerkingtreding 1 januari 2021 zou zijn, maar mede vanwege de coronacrisis in 2020 werd deze opnieuw uitgesteld tot 1 januari 2022 en kortgeleden is hij vooruitgeschoven naar 1 juli 2022. En inmiddels gaan er stemmen op om de wet met weer een half jaar uit te stellen.
Raadsleden in ons land zijn sterk verdeeld over de invoeringsdatum van de Omgevingswet. Bijna de helft (45 procent) wil vasthouden aan 1 juli 2022. Ruim een derde deel (36 procent) is voor nieuw uitstel. De vrees voor chaos, komende zomer, leeft breed. Dat blijkt uit een eind november uitgevoerd onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. De grootste twijfel of de geplande invoeringsdatum een haalbare kaart is, zit bij kleinere en middelgrote gemeenten (tussen de 20.000 en 100.000 inwoners).
De Omgevingswet is een onding. De wet is vooral een wethouderswet en niet een wet die burgers beschermt tegen overijverige wethouders. Hoezo? De rechtsbescherming van burgers is heel ingewikkeld. Voor sommige onderdelen van de wet kun je niet terecht bij de bestuursrechter. Aan de andere kant is door de Aarhus uitspraak de beroepsmogelijkheid enigszins verruimd, maar geen burger kan er nog chocolade van maken.
Schagen worstelt met ambtelijke capaciteit. Er is gewoonweg te weinig deskundigheid in het gemeentehuis.
Eugeen Hoekstra
- Tip ons met foto's, filmpjes en verhalen via redactie@noordkopcentraal.nl
- Volg ons ook via Facebook, Threads, Instagram of TikTok. Word abonnee van ons Youtube-kanaal
- Volg het laatste nieuws altijd via noordkopcentraal.nl
- Luister via FM of online naar onze radiozender
- Kijk via Ziggo, KPN of online naar ons TV kanaal
De Omgevingswet gaat heel veel regulieren separate wetten vervangen..
Inregelen, beproeven en oefenen zijn de zaken die nu lopen.
Steeds meer gemeenten zijn aan het oefenen met het stelsel of hebben plannen om te gaan oefenen. Daarbij ziet het VNG dat een deel van de gemeenten wacht tot ze aangesloten zijn of tot er meer content in het DSO is geladen. Het oefenen verloopt nog niet vlekkeloos vanwege de eerdergenoemde problemen met de stabiliteit van de oefendatabase. Toch doet VNG een beroep aan elke gemeente om te starten met het inrichten van de processen en waar mogelijk met oefenen. Daarmee leren gemeenten werken met het stelsel en krijgen ze inzicht in wat er nog aangepast moet worden voor inwerkingtreding. Ook worden het DSO en de Omgevingswet op die manier steeds meer van gemeenten zelf.
Op naar 1 juli 2022
De afgelopen periode heeft het VNG vragen gekregen over de haalbaarheid van de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 juli 2022. Het VNG onderkent de uitdagingen die er zijn met het inrichten van de (oefen) DSO en het oefenen in de eigen organisatie. Het VNG weet dat er bij veel gemeenten een tekort is aan capaciteit in met name het VTH-domein.
Kennelijk speelt dit laatste ook in Schagen.
De (landelijke en lokale) overheid en ICT is altijd een drama geweest en dat heeft ermee te maken er géén echte ICT specialisten en analisten werken. Die willen er ook niet werken want dit verdiend te weinig.
Dan is het voor een ambtenaar onmogelijk om goede requirements te schrijven waaraan het ICT project moet voldoen. Daarbij opgeteld de giftige cocktail van continue wetswijzigingen, waardoor de requirements van het project continue moet worden bijgesteld voordat het project al in Productiefase is beland. Kortom zo gaat het ook nooit wat worden.
Automatiseren is niet moeilijk, als je achter je beslissingen staat, het is de besluiteloosheid en gebrek aan verantwoordelijkheid die de ICT projecten de nek om draaien en voor financieele ellende zorgen.