Column: Minister stelt gemeenteraad buiten de orde

Spoedbesluiten die afwijken van het bestemmingsplan, zijn straks niet langer de bevoegdheid van de raad. Een opmerkelijke stap en slecht voor de democratie om de gemeenteraad, het hoogste orgaan, nagenoeg buiten spel te zetten.

Deze trend is al begonnen met de intrede van het kruimelbeding waardoor het college in bepaalde gevallen kan afwijken van het bestemmingsplan zonder naar de raad te hoeven. De belangrijkste kruimelgevallen zijn de wijziging van het gebruik van een pand, de uitbreiding van een bestaand gebouw, en de nieuwbouw van bijgebouwen.

De crisis- en herstelwet is er ook voor om procedures snel te laten verlopen. Zo snel dat de democratie geweld aan wordt aangedaan.

Deze wet was bedoeld om in economisch slappe tijden een versnelling in met name infrastructuur- en bouwprojecten te bewerkstelligen. Maar die tijden zijn voorbij en kan de wet de ijskast in. Toch gebeurt het niet.

Minister Ollongren ziet geen problemen bij het passeren van de raad. Gebeurt nu ook al, zegt ze, met normale afwijkingen van het bestemmingsplan, die bevoegdheid heeft het college al sinds 2010.

Het is dus alleen maar logisch om dit ook te regelen voor projecten waarbij snelheid geboden is en waarbij alle benodigde toestemmingen en ontheffingen ineens worden afgegeven, zo redeneert de minister.

De nieuwe Omgevingswet houdt inderdaad in dat procedures sneller gaan omdat deze gebundeld worden maar dan mag het niet zo zijn dat de gemeenteraad buiten spel wordt gezet. En dat dreigt toch te gebeuren. Ollongren vindt dat de lokale politiek te traag is en dat het te lang duurt met het bouwen van woningen.

Maak er een spoedgeval van en hup het college beslist alleen.  Zo schijnt het straks in de omgevingswet te staan, die in 2021 in werking treedt. Straks heeft de raad alleen nog een niet-bindende adviesfunctie als het gaat om vergunningen die afwijken van het omgevingsplan. En zelfs dat adviesrecht is beperkt tot aangewezen gevallen. Maar hoe erg is dit? Woningbouw heeft  heel veel haast.

Het gaat echter om het fundament van onze democratie: uiteindelijk beslist de gemeenteraad. Nu lijkt het de richting op te gaan dat de raad zo zoetjes aan een adviesorgaan wordt: een tijger zonder ballen.

Misschien vindt de lezer het best zo, maar o wee als er opeens windturbines in je buurt komen en hiervoor de crisis- en herstelwet wordt toegepast. Dan staat ook de burger buiten spel.

Eugeen Hoekstra