Column Jeugdzorginstellingen: voor dat geld doen we het niet

Schagen is een van de 28 gemeenten in Noord-Holland die te weinig betalen voor de zwaarste vormen van jeugdzorg. Grote organisaties als de William Schrikker Stichting, Jeugd- en Gezinsbeschermers en het Leger des Heils zetten de hak in het zand. Ze zeggen het werk niet meer te kunnen doen tegen de tarieven die de gemeenten willen betalen. Dit betekent dat voor het komend jaar de zwaarste vorm van jeugdzorg niet is geregeld. Het inschrijftermijn verliep 3 september en nu staan 28 gemeenten in Noord-Holland met lege handen. Tot deze gemeenten horen Schagen en Hollands Kroon.

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Het gaat om maatregelen om het kind te beschermen zoals ondertoezichtstellingen en het begeleiden van kwetsbare gezinnen. In het geval van jeugdreclassering is dat hulp, begeleiding en controle voor jongeren die in aanraking zijn gekomen met de politie. De gemeenten moet zelf aanbieders contracteren.

De drie organisaties weigeren zich in te schrijven voor de aanbesteding van jeugdzorg voor de vijf jeugdzorgregio’s in Noord-Holland omdat naar hun mening er een onoverbrugbare kloof bestaat tussen de inkoopvoorwaarden van de gemeenten en de bodemeisen die deze instellingen hanteren aan de kwaliteit van de dienstverlening. De essentie van het probleem is dat gemeenten gaan voor de gangbare generalistische aanpak. Onverantwoord vindt men dit bij de drie instellingen. De problematiek vergt vaak een specialistische en integratieve aanpak. Een aanpak op maat. Maar dat kost geld dat de gemeenten liever niet betalen. 

Dit zijn niet alle bezwaren van de drie instellingen. Ze maken bezwaar tegen het registreren van tijd die besteedt wordt aan cliënten. Ze vinden dat dit een te grote last legt op de bedrijfsvoering. De tijd gaat af van de tijd voor het gezin. Een slechte zaak dus. Ook willen de drie instellingen een toeslag ontvangen van 223 euro per jaar voor kinderen met een licht verstandelijke beperking. Een kostprijsonderzoek van adviesbureau Berenschot laat zien dat de tarieven onder de kostprijs liggen. Voor dit geld kunnen de drie organisaties het werk niet doen.

De William Schrikker Stichting spreekt van een impasse. De Raad van bestuur zegt dat ze haar bezwaren al op 18 juni bekend heeft gemaakt. Op 16 juli heeft de stichting haar bezwaren nog eens toegelicht op een bijeenkomst in Alkmaar. Op 2 augustus is er weer een brief uitgegaan met opnieuw aandacht voor de inhoudelijke bezwaren tegen de aanbestedingsvoorwaarden. Op 27 augustus heeft een ambtelijk overleg plaatsgevonden. Ook deze blijft zonder resultaat. Op 3 september is de inschrijftermijn verlopen. De vraag is wat nu?

De kwestie komt nu te liggen op het bordje van de gemeenteraden van de 25 gemeenten. In 2017 ontvingen in de gemeente Schagen 870 jongeren één of meerdere vormen van jeugdhulp. 815 van hen ontvingen daarbij jeugdhulp zonder verblijf, en 125 van hen ontvingen daarbij jeugdhulp met verblijf. 85 jongeren ontvingen één of meerdere vormen van jeugdbescherming. Bij 60 van hen ging het om een ondertoezichtstelling, en 25 van hen ontvingen voogdij. 15 jongeren in Schagen ontvingen jeugdreclassering.

Gemeenteraden staan veraf van de onderhandelingen over de jeugdzorg. Ze laten dit over aan de wethouders. Dat is een volstrekt verkeerde houding omdat kwaliteitsborging van de zorg een zaak is van de politiek. Bovendien kan het niet zo zijn dat een heleboel zeer kwetsbare kinderen en volwassenen geen zorg meer krijgen. De betreffende gemeenten zeggen niet voldoende geld te hebben en geven de schuld aan het kabinet. Onzin natuurlijk, het is een kwestie van prioriteiten leggen binnen de hele begroting: wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen. Bovendien hebben gemeenten heel veel geld overgehouden op de Wmo.  

Eugeen Hoekstra