Column: Is Theo Meskers de ‘informele’ burgemeester van Hollands Kroon?

In het programma ‘Opstandelingen’ worden gemeenten waarin van alles mis is, onder de loep genomen. Er blijkt vaak sprake te zijn van rechtsongelijkheid en vriendjespolitiek. Sommige inwoners worden tot wanhoop gedreven en liggen al jarenlang in de clinch met een gemeente die ze dwarsboomt. 

Presentatrice Sophie Hilbrand tracht de verantwoordelijke bestuurders te spreken te krijgen, maar dat lukt maar mondjesmaat. Soms is er een raadslid dat echt oppositie durft te voeren, het bestuur controleert en vervelende vragen durft te stellen. Maar meestal gedraagt de meerderheid van de raden zich als ‘makke schapen’. 

Hoofdredacteur Schaap van het programma zegt: “In een gemeente met weinig kritische journalisten en een gemeenteraad die volgzaam is, heb je eigenlijk geen oppositie en dus geen controleurs. Als de macht niet wordt gecontroleerd, regelen mensen onderling hun zaakjes. Dan vallen er dus ook mensen buiten de boot.” Het lijkt alsof dat gaat over de gemeente Hollands Kroon.

Kees Vendrig stelde in een interview dat de raadsleden van de coalitie en D’66 ‘als makke lammetjes achter wethouder Meskers aanlopen’. Als dat werkelijk zo is, controleren ze niet meer en zijn ze beslist niet kritisch en veronachtzamen ze hun taak. We hebben dan wel Rian van Dam als burgemeester maar in de wandelgangen wordt Meskers wel eens als ‘de burgemeester van Hollands Kroon’ betiteld. 

Is fractie- en/of coalitie discipline eigenlijk ondemocratisch? Wim Voermans en Geerten Waling schreven een boek getiteld ‘Gemeente in de genen’, waarin ze de gemeente als bestuursorgaan van een gemeenschap beschrijven. Voermans, die in het programma van Hilbrand ook aan het woord komt, is hoogleraar staats- en bestuursrecht. 

Voermans gaf het volgende antwoord op mijn vraag of die ‘discipline’ van de raadsleden ondemocratisch is: “Kort en goed: ik denk het eigenlijk niet. Wel kennen we in Nederland het vrije mandaat van volksvertegenwoordigers, maar zolang dat niet juridisch wordt belemmerd (door contractuele afspraken) is tegen fractieafspraken weinig in te brengen. Zelfs als er contractuele afspraken zijn gemaakt over het mandaat dan gelden die als nietig. Dat fractiediscipline vragen oproept en – indien te rigoureus toegepast – onplezierig is is zeker waar, maar het is vooral een probleem van partijen en iets waar de kiezer mee moet afrekenen (en niemand anders).” 

Kees Zwaan