Column: Is Pallas iets voor de Chinezen?

Aan de gemeenteraad van Schagen zal het niet liggen. Een meerderheid is voor de komst van Pallas. De huidige Hoge Fluxreactor in Petten (HFR) zal naar verwachting rond 2025 gesloten worden. Het is echter volstrekt onduidelijk of dit laatste gaat lukken.

Minister Bruins (Medische Zorg) blijft monter en schrijft aan de Tweede Kamer dat hij er nog steeds vanuit gaat dat rond de zomer dit jaar belangrijke stappen gezet kunnen worden. Gedeputeerde Jaap Bond uitte zich ook optimistisch door te zeggen dat particuliere investeerders hun interesse hebben getoond.

Bruins heeft Gerrit Zalm van stal gehaald om het proces te versnellen. Rond de zomer komt hij met de eerste rapportage. Ik ben benieuwd of hij ook met namen komt van geldschieters die graag willen investeren in Pallas. Het zou mij niet verbazen dat Chinezen aan het voorspeen hangen zoals dit land doet via andere projecten in Europa met als enig doel Europa afhankelijk maken van China.

De eerste vertraging zit er aan te komen. Dat is het probleem van de stikstof. Alle verloven zijn ingetrokken op dit front na de uitspraak van het Europese Hof van Justitie dat Nederland te weinig doet aan het terugdringen van stikstof in de lucht. Het is aan de Raad van State om te beoordelen of het Programma Aanpak Stikstof (PAS) nog voldoet. Daar is nog steeds het wachten op. Zolang blijft Pallas in de wacht staan. 

Men denkt hier dat de toestemming voor Pallas er wel komt omdat de extra uitstoot vanwege de bouw van de kernreactor een tijdelijke zaak is. Ik ben er niet zo zeker van omdat de locatie vlakbij de Natura 2000-gebieden ligt. Het is aan de nationale rechter om te beoordelen of de onderbouwing en de daaraan ten grondslag liggende maatregelen aan de eisen voldoen.

De vertraging leidt tot financiële problemen bij de stichting Pallas. In dat verband heeft de stichting het Kabinet en de Provincie gevraagd de terugbetalingstermijn met een jaar te verlengen; tot 1-7-2020. Het kabinet heeft besloten om deze verlenging toe te staan.

Opvallend is ook dat NRG, de exploitant van de huidige kernreactor, speculeert de levensduur van de huidige kernreactor te verlengen tot 2035. Dan is hij wel erg oud. Het lijkt er dus op dat de NRG niet staat te trappelen om afscheid te nemen van zijn huidige onderzoekskernreactor.

Pallas moet voorzien in de toenemende behoefte aan medische isotopen: essentieel voor het determineren en behandelen van kankertumoren. Zover ik weet wordt Pallas geen onderzoeksreactor zoals de huidige wel is. Pallas verdient zijn geld aan het fabriceren van medische isotopen. Er zijn concurrenten waaronder Lighthouse die ook isotopen maken.

Het antwoord van overheidszijde is steevast dat het niet zeker is dat cyclotrons technetium van goede kwaliteit kunnen leveren en het is onduidelijk welk volume voor de markt geleverd kan worden. Cyclotrons bedienen alleen lokale markten vanwege de korte vervaltijden voor technetium. Door de vergrijzing zal de vraag naar isotopen toenemen.

Kortom, wie ageert tegen de komst van Pallas doet kankerpatiënten tekort. Toch is het merkwaardig dat de regering Lighthouse -de door ASML ontwikkelde technologie om een medische isotoop te maken van dezelfde kwaliteit als de isotopen uit de kernreactor- financieel ondersteunt. Als Pallas er staat in 2035 is de kans groot dat Lighthouse het kunstje allang doet.

Pallas is een commerciële onderneming. Investeerders komen pas in actie als alle vergunningen zijn verleend. Dit laatste kan nog lang duren. Op Chinezen met veel geld zitten we niet te wachten. Deskundigen zeggen dat de energycampus in Petten het prima kan stellen zonder het nucleaire Pallas. Nucleair afval moet je niet willen. Daar weten we alles van met de bestaande kernreactor. ASLM verwacht in 2023 te kunnen beginnen met de proefproductie in België van kwalitatief hoogstaande isotopen.  

Eugeen Hoekstra