Column: Gedeputeerde Elisabeth Post (VVD) raakt haar opcenten kwijt

De melkkoe is de auto. Die levert de provincie Noord-Holland veel geld op: opcenten op de motorrijtuigenbelasting. In 2013 180 miljoen euro en vorig jaar 204 miljoen. De toename wordt verklaard door een stijging van het aantal voertuigen (meer baten, € 2.476.000, voordeel).

Toch is Noord-Holland niet de duurste provincie. Als je in deze provincie eigenaar bent van een Volkswagen Golf dan betaal je jaarlijks 156 euro aan de provincie. Voor diezelfde auto betaal je in Drenthe het meest, namelijk 212 euro per jaar.

Maar wat als de motorrijtuigenbelasting vervalt. Dat gebeurt als we massaal gaan rijden in een elektrische auto. Dan wordt het beleid: wie elektrisch gaat rijden hoeft geen wegenbelasting te betalen. Sterker nog, hij krijgt subsidie op de aankoopprijs. Hoe dan ook, de provincie raakt een heel belangrijke geldbron kwijt. Gedeputeerde Post luidt de noodklok: mijn opcenten gaan eraan. 

‘Provincies moeten hoe dan ook een eigen belastinggebied hebben’, vindt de Noord-Hollandse gedeputeerde Elisabeth Post. ‘We hebben net als de gemeenten een open huishouding en moeten zelf kunnen bepalen wat ze met opbrengsten doen.’ Anders heeft Den Haag alles voor het zeggen en kunnen de lagere overheden net zo goed worden opgeheven, denkt Post.

Volgens haar zien de provincies volgend jaar gezamenlijk de opcenten-opbrengst met 40 miljoen euro teruglopen. Als Nederland, zoals het kabinet wil, in 2030 volledig is overgegaan op elektrisch rijden, lopen de provincies bij elkaar in dat jaar gezamenlijk 1,9 miljard euro mis, zegt Post.

Provincies zijn voor iets meer dan een kwart van hun inkomsten afhankelijk van de opcenten. In Noord-Holland ligt dat zelfs flink hoger.  Ten behoeve van de provincie Noord-Holland worden jaarlijks 67,9 opcenten op de hoofdsom van de motorrijtuigenbelasting geheven. Post wil dat er een andere belasting komt, maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Nu is het zo dat alleen autobezitters de opcenten opbrengen. Mensen zonder auto betalen deze belasting niet. Post komt nu met een alternatief: de ingezetenenheffing. Dan lijkt het erop dat iedereen die in Noord-Holland woont wordt aangeslagen. Dat is niet fair tegenover de inwoners die nu niets betalen aan de provincie.

Branchevereniging Bovag maakte onlangs bekend dat het aandeel elektrische auto’s de komende jaren fors stijgt. Tot en met 2024 is gegarandeerd dat rijders van elektrische auto’s geen motorrijtuigenbelasting  betalen en dus ook geen opcenten. Zij blij, maar de provincie niet.

Het idee van de ingezetenenbelasting is niet nieuw. De gemeenten hebben deze heffing ook geopperd in hun streven naar uitbreiding van hun belastinggebied. Dit laatste willen ze omdat ze steeds meer taken overgeheveld krijgen van de rijksoverheid. Dan mogen er ook best meer belastinginkomsten hun kant opkomen.

Het rijk belooft dan minder inkomstenbelasting van u te innen. Een belastingneutrale operatie heet dit, maar de werkelijkheid is weerbarstiger. De inkomstenbelasting is een progressieve belasting. De ingezetenenbelasting zal dit niet zijn.  

Het is te gemakkelijk om het gederfde geld weg te halen bij de huishoudens in de provincie. Zij betalen al veel belasting aan de gemeenten terwijl de inkomens nauwelijks stijgen. De provincies moeten zich richten tot het rijk: het provinciefonds waaruit ze betaald krijgen moet met 2 miljard omhoog. Of ze moeten taken afstoten, maar dat doen ze niet graag.  

Eugeen Hoekstra