Column: Gaat de OZB in Schagen verder omhoog?

De gemeente Schagen stevent af op financiële tekorten die oplopen van 1,3 miljoen euro in 2020 tot 2,0 miljoen in 2023. Oorzaken zijn hogere uitgaven dan geraamd in de jeugdzorg, Wmo-zorg en het onderhoud van de gemeentelijke infrastructuur. Wethouder Financiën Joke Kruit klinkt bezorgd als ze zegt dat de gemeente op dit moment al meer uitgeeft dan begroot.

Je zou dan zeggen ingrijpen, bijsturen en verder gaan. Maar dat is makkelijk gezegd dan gedaan. Een gemeente is net als een kleine tanker die je niet zomaar van koers kan laten veranderen.

Veel uitgaven zijn verplichtingen waarvoor regels gelden en besluiten van de raad. Uiteindelijk moet de raad aangeven hoe de tekorten kunnen worden opgevangen.

Toch waren er al eerder duidelijke aanwijzingen dat Schagen zich rijk rekenende door het onderhoud van wat de gemeente noemt ‘de kapitaalgoederen’ (dat gaat van wegen, gebouwen, sportvelden, kinderspeelplaatsen tot de riolering) voor zich uit te schuiven. Geen wonder dat de jaarrekeningen van de afgelopen jaren er zo rooskleurig uit kwamen te zien. 

Pas toen de provincie aan de bel trok kwam Schagen in actie: een extern bureau inventariseerde alles wat los en vast zat in Schagen, beoordeelde de staat van onderhoud en hing er een kostenplaatje aan. Bij elkaar: 12,5 miljoen euro. En dat elk jaar. En dat geld gaan we niet lenen klinkt het vastberaden op het gemeentehuis. En dus moet het geld uit de algemene middelen komen. 

Dat geld is er niet. Hoogstens 3 ton per jaar, besliste de raad. Om naar een begroting van 12,5 miljoen euro te groeien is met een oprisping van 3 ton per jaar dus nog  vele jaren nodig. Duurt te lang en dus moet er flink bezuinigd worden om sneller te kunnen beginnen. Maar bezuinigen waarop dan? Dat laat het college aan de raad over. Deze beslist misschien dat de Ozb drastisch omhoog moet.  

Ander zorgenkindje is de jeugdzorg. Bekend verhaal. Alle gemeenten in Nederland jammeren over tekorten van ettelijke miljoenen. In Schagen bleef het stil totdat de jaarrekening 2018 op tafel kwam.

Ook de Wmo-uitgaven stijgen vanwege de vergrijzing: meer huishoudelijke hulp en meer woningaanpassingen. Het tekort loopt op naar  € 1,5 miljoen. Heel gemeenteland zit te wachten op witte rook uit het ministerie van minister de Jonge.

Er wordt gefluisterd dat de gemeenten 350 miljoen extra zouden krijgen nog dit jaar en daarna 3 jaar lang 190 mln. Veel te weinig om de stijgende uitgaven te dekken, zegt de gemeente Schagen. Ze waarschuwt dat als er niet meer geld bij komt: de wachttijden gaan oplopen of de kwaliteit van de zorg wordt minder of de subsidies gaan we schrappen zoals in de sportsector of in de bijstand.

Het staat er: “als het Rijk niet over de brug komt staan we letterlijk met de rug tegen de muur.” Oftewel: dan leggen we de rekening bij onze burgers. Daar zijn ze in Den Haag echt niet van onder de indruk. 

De gemeente is een slechte manager en planner. De demografie liegt nooit. De vergrijzing is te voorzien. Je kunt er rekening mee houden: de curve gaat omhoog. Hetzelfde geldt voor het onderhoud: voorzienbaar, raambaar en planbaar. Wie heeft zitten slapen? Onderhoudstekort komt niet uit de lucht vallen. Was vast al bekend bij de gemeentelijke fusie in 2013. Of is het toen stilgehouden?

De decentralisatie is een disaster geworden. Het rijk verandert de spelregels waar je bij staat. De gemeenten zijn erin gestonken met die openeindregelingen. Ik was er nooit voorstander van. Integendeel. Wat moet je met meer dan 300 loketten? 

Ik hoor oud-voorzitter Jorritsma van de VNG nog zeggen: de gemeenten kunnen het veel goedkoper. We sturen de jongeren niet meer naar de psychiater maar naar de voetbalclub. Van dit alles is niets terechtgekomen. We worden bestuurd door malloten.

Eugeen Hoekstra