Column: Digitale raadsvergadering is inferieur

Digitaal vergaderen is zo niks. Lichaamstaal wil ik zien van onze volksvertegenwoordigers. Mimiek. Boosheid en verontwaardiging in hun ogen en in hun gebaren. Wat ik zie zijn pratende zombies. Fysiek vergaderen mag.

Zo vergadert de Tweede Kamer ook in fysieke toestand, waarbij uiteraard de anderhalve meternorm in acht wordt genomen. Digitaal vergaderen kan, maar het is allemaal krakkemikkig, echt debatteren lukt niet goed.

De gemeenteraad van Alkmaar is teruggekomen van het digitaal vergaderen en heeft een sporthal afgehuurd voor de komende raadsvergadering. Virtueel vergaderen is een inferieure vorm van vergaderen. Lekker af en toe stevig interrumperen is bijna niet te doen. Er komen steeds meer berichten dat de gemeenteraden weer zo snel mogelijk fysiek willen vergaderen.

Hamerstukken vormen geen probleem. Maar digitale vergaderingen zijn niet geschikt voor zware debatten. Dat heeft voordelen, maar ook nadelen. Politiek is ook: elkaar goed in de ogen kijken. 

Digitaal vergaderen zijn opzeglesjes die je hoort. In de raad moet het ruiken naar zweet van wilde dieren. Ik overdrijf nu een beetje, maar het gaat om mimiek, emotie en lichaamstaal. Dat zie je niet goed. Soms verdwijnt het beeld helemaal. Of is de inspreker zoek. Kortom, digitaal vergaderen blijft behelpen.

De ervaringen met digitaal vergaderen zijn neutraal tot (gematigd) positief. Dit is één van de  conclusies uit de eerste tussenevaluatie van de Evaluatiecommissie Tijdelijke wet digitale beraadslaging. In de meeste gemeenten, provincies en waterschappen wordt inmiddels digitaal vergaderd, maar het is niet ideaal.

Het is een goed alternatief in coronatijd, maar er kleven ook veel nadelen aan. De interactie en het contact wordt gemist. Digitaal vergaderen is intensief en vermoeiend en debatteren is lastiger. Ook het in goede banen leiden van een digitale vergadering is geen sinecure, zeker niet als de techniek hapert.

Dat vervelende incident in de gemeente West-Betuwe is niemand ontgaan. De raad was goed begonnen, de inwoners kregen gelegenheid om in te spreken, het zogenaamde vragenuurtje, ja, dat pakte  verkeerd uit. Een meneer begon onpasselijke teksten te debiteren. Lokaal Belang West Betuwe-raadslid Mario Kock is er klaar mee. ‘Zoals het nu gaat, is het niet verantwoord en niet nuttig. Wij willen weer fysiek vergaderen, in een echte raadszaal.’

Er is een Handboek voor digitaal vergaderen. Hierin staan onvermoede dingen in als ‘kijk in de camera als je spreekt,’ ‘houd het kort’, een onmogelijke opdracht voor breedsprakige raadsleden, en ‘spreek langzaam en articuleer.’

Sommige raadsleden zien opeens zichzelf als zij het woord krijgen. Hun eigen beeltenis levert vaak zo’n shock op, dat ze hun tekst kwijt raken. Ook moeten de raadsleden letten op wat er achter hun rug hangt. Een wulpse vrouw uitgevoerd in heftig penseelwerk of een poster met de beeltenis van Poetin op de muur, kan de fantasie van de kijker in beweging zetten.

Digitaal overleggen en op afstand vergaderen; niet alle manieren waarop dat kan, zijn ook veilig. Hackers kunnen van de gelegenheid gebruik maken om via de video-verbinding bij privacy gevoelige informatie te komen.

Alkmaar huurt een sporthal af en andere gemeenten kiezen een andere oplossing voor het houden van fysieke vergaderingen, want digitaal vergaderen is net als zwemmen, maar dan zonder diploma.

Eugeen Hoekstra