Column: de dehumanisering van de politiek: verdienmodellen stellen boven mensen

Kent u die uitdrukking “It’s the economy, stupid”? Dat, als de economie van stal wordt gehaald, we  weten wat dit betekent: burgers betalen de rekening. De overheid kan er wat van. Voorbeelden? Kijk naar Groningen, hoe de overheid stelselmatig het economisch belang van de aardgaswinning boven het welzijnsbelang van de Groningers stelde, die door de gaswinning te maken kregen met aardbevingen met als gevolg kapotte en onbewoonbare huizen. Het heeft heel lang geduurd voordat de overheid in actie kwam om iets aan de klachten te doen.

De NAM werd lang uit de wind gehouden en de benadeelden werden gesust met beloften dat er zeker gekeken zal worden naar de schade. We weten inmiddels wat hiervan terecht is gekomen. Nu het besluit is genomen om de gaskraan dicht te draaien en de schadeafhandeling uit handen is genomen van de NAM (de slager die zijn eigen vlees keurde), zou je hopen en verwachten dat de achterstand in het afwikkelen van de claims sneller zou gaan. Maar ook dat is niet zo. Het gevoel bij de Groningers is nu dat de overheid het nu wel best vindt (de gaskraan gaat toch op slot) en ze laat zitten met hun beschadigde huizen.

In Noord-Holland is het niet veel beter. Neem Wijk aan Zee waar de inwoners de laatste jaren besmeurd worden met grafietregens afkomstig van de Hoogovens. Uit een laboratoriumonderzoek van ‘veegmonsters’ van de grafietpoeder is komen vast te staan dat het gaat om zware giftige metalen zoals vanadium.

Denk nu niet dat de overheid (lees: de provincie Noord-Holland) ingrijpt. Harsco, het bedrijf dat zorgt voor de grafietregen, ging een nieuwe methode toepassen zonder dat het bedrijf een vergunning had. De Omgevingsdienst kwam in april 2016 er achter dat het bedrijf al twee jaar aan het werk was gegaan, zonder de wettelijke onderbouwing. Twee maanden later kreeg Harsco een waarschuwingsbrief van de Omgevingsdienst.

Het grafietpoeder zat overal in het dorp. De dorpsraad van Wijk aan Zee rook zijn kans: Harsco moet zijn activiteiten stopzetten. Maar daar wilde de Omgevingsdienst niet aan: de vergunning was al vergeven. Het gaat nog drie of vier jaar duren voordat het bedrijf de uitstoot kan stopzetten (Volkskrant). Intussen zullen veel meer mensen ziek worden.

Schiphol is van hetzelfde laken een pak. Economisch van groot belang voor Nederland en dus moeten de omwonenden een toontje lager zingen. Er komt geen advies van die kant over de groeiplannen van Schiphol. Net als in Groningen moeten de Noord-Hollanders rondom Schiphol er rekening mee houden dat de overheid de economische belangen voorop stelt. 

De overheid kronkelt zich in alle bochten om Schiphol meer vluchten toe te staan. Beatrice de Graaf zegt in de NRC dat we weten waar de overheid voor staat: winst en bedrijvigheid. Lyrisch praten over ‘vaasjes’ ziet ze als een afleidingsmanoeuvre. “De machine draait, maar produceert slechts meer ongelijkheid.” Ik noem het de dehumanisering van de politiek: verdienmodellen stellen boven mensen.

Het is niet dat ik vind dat de overheid niets moet doen om de economie gaande te houden, het gaat om de keerzijde van het beleid, namelijk het keer op keer verdedigen van de financiële belangen (winstmaximalisatie, dividendstabilisatie) van bedrijven en banken om vervolgens de keerzijde, de rekening hiervan, eenzijdig neer te leggen bij de burgers.

Lelystad: welkom vliegveld, bye bye ziekenhuis. Frappanter dan dit kan ik het niet  zeggen.  

Eugeen Hoekstra