Column: Bollenboeren ontsnappen aan ramp

Lelietelers (en niet alleen hen)  in de Noordkop hielden hun adem in, schreef het NHD. De reden is de uitspraak van de Drentse rechter die een teler verbood bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Omwonenden zijn naar de rechter gestapt om een verbod af te dwingen.  Je kunt erg ziek van die middelen worden. Zij doen een beroep op het voorzorgbeginsel. Inmiddels heeft een hogere rechter gesproken. Wat heeft hij gezegd? 

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft de uitspraak van de lagere rechter uit Assen ongedaan gemaakt. Het voorzorgbeginsel kent zo zijn beperkingen, blijkt uit het vonnis. Lees verder.

Jaap Bond van de KAVB, de branchevereniging van de bloembollensector, reageert furieus, omdat hij bang was dat dit verbod ook zou gaan gelden voor telers van andere gewassen. Dus ging de vereniging in hoger beroep met de gedachte dat het niet zo kan zijn dat een rechtertje in het kansloze Assen ‘onze omzet’ onderuithaalt.

Het Drentse bollenteeltbedrijf mag op zijn lelieperceel in de buurt van het Drentse Dwingeloo alsnog vier gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. De middelen waarop het verbod nu niet meer van toepassing is, zijn Rudis, Titus, Goltix en Olie H. Voor alle andere middelen die het bedrijf gebruikt, blijft het verbod in elk geval voor de rest van dit jaar gelden.

Volgens het hof is het systeem van toelating van gewasbeschermingsmiddelen zo ingericht, dat daarbij al rekening wordt gehouden met het voorzorgsbeginsel. “Dat beginsel brengt anderzijds niet mee dat elk risico moet worden uitgesloten”, aldus het hof. Dat ook zegt dat op dit moment nog niet goed wordt of kan worden getest of een gewasbeschermingsmiddel extra risico op zenuwziekten kan veroorzaken. En dus zou het hof uit voorzorg een beperking aan de lelieteler kunnen opleggen. Dat heeft het hof niet gedaan. Waarom niet?

Volgens deze rechter heeft de teler veel gedaan om eventuele risico’s te verkleinen. Driekwart van de middelen die hij gebruikt zijn biologisch; hij maakte afspraken met de gemeente Westerveld om spuitvrije zones aan te houden en hij gebruikt de best beschikbare techniek voor de reductie van drift. Bovendien heeft hij een buffer van 9 meter mais, 9 meter gras én een strook van 17 meter bloemenweide en een strook van 27 meter volledig biologische bollenteelt aangehouden tussen de leliepercelen en omwonenden.

De omwonenden van het perceel zijn niet blij met de uitspraak en moeten de proceskosten gaan betalen. Zij zijn niet overtuigd dat de bestrijdingsmiddelen geen gezondheidsschade opleveren.  Zij voerden een tal van wetenschappelijke rapporten aan die een verband leggen tussen de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen en zenuwaandoeningen als Parkinson, ALS en alzheimer. Volgens omwonenden zou uit voorzorg het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen moeten worden verboden. De voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Nederland gaf de omwonenden in eerste instantie gelijk. Dat besluit is nu door het hof doorgehaald.

Vanaf 2011 maakt Zembla al verhalen over de risico’s van bestrijdingsmiddelen. In Nederland mogen alleen toegestane middelen worden gebruikt, dat wil zeggen: waarvan de overheid zegt dat ze veilig zijn. “Door een belangrijke instantie wordt dat bepaald”, legt Tom Van der Ham uit. “Onze verhalen gingen er steeds over dat die toelating rammelt. Dat de overheid niet kan garanderen dat de bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt, dat die veilig zijn.”

Opmerkelijk is dat minister Adema (Landbouw) vindt dat vermindering van chemische pesticiden in de land- en tuinbouw dringend en spoedig nodig is, vooral in kassen en bollenvelden. Samen met verscheidene andere Europese landen pleit hij voor het ‘SUR-pesticidenvoorstel’ van de Europese Commissie. Zijn pleidooi botst met een groot aantal Oost-Europese landen die er niets in zien. Wordt vervolgd dus.

Eugeen Hoekstra