Archeologische kosten verbrand pand onzeker

SCHAGEN – Het staat nog niet vast dat de eigenaren van de verbrande panden aan de Gedempte Gracht in Schagen te maken krijgen met kosten voor archeologisch onderzoek.

Dat stelt Neelson Witte, adviseur Archeologie erfgoed bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Over de archeologische kosten na brand ontstond afgelopen week onrust. Het CDA stelde raadsvragen na berichten hierover bij Noordkop Centraal.

Witte maakt duidelijk dat archeologisch onderzoek alleen wordt uitgevoerd als de bodem wordt verstoord of vergraven. Als het pand wordt herbouwd in dezelfde vorm en grootte op de bestaande fundering, dan is er geen aanleiding voor.

35 centimeter diep
De regels zijn hier vastgelegd in het bestemmingsplan. Alleen als hier de grond dieper dan 35 centimeter wordt omgewoeld voor het opruimwerk of de herbouw, dan moet de eigenaar rekening houden met de plicht om archeologisch onderzoek uit te voeren op eigen kosten.

Vangnet gemeente
In het verleden moesten bij archeologische verplichtingen in de vergunning wel in een redelijke verhouding staan tot de omvang van het project. Zo stond dat in de Monumentenwet. De gemeente had toen de taak ‘de redelijkheid van het voorschrift en dus ook de archeologiekosten in ogenschouw te nemen en een vangnet te maken’.

Die verplichting bestaat niet meer in de opvolger van die wet, de Erfgoedwet. Archeologiekosten zijn volgens de wetgever tegenwoordig beter te voorzien. De mogelijkheid voor initiatiefnemers tot het aanvragen van schadevergoeding bij de gemeente is er nog wel.

Herbouwplan
Nu de eigenaren dit weten, kunnen zij een keuze maken voor een herbouwplan dat de bodem met rust laat, of toch met een ander plan komen dat wel zorgt voor verstoring van de bodem. Bijvoorbeeld als een zwaardere fundering nodig is voor een groter of hoger pand of als ze een kelder willen in de nieuwbouw.

Brandverzekering
Een brandverzekering dekt vrijwel nooit archeologische kosten die voortkomen uit een brand op historische grond. Dat doet in Nederland alleen de specialistische monumentenverzekeraar Donatus, waar de meeste kerken in Nederland hun brandverzekering hebben lopen.

Radio-interview
De adviseur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed was vrijdag 20 september te horen op Noordkop Centraal Radio bij het actualiteitenprogramma De Nieuwscarrousel, terug te luisteren via de knop Uitzending Gemist.